In memoriam Guido Van Gheluwe

 

Guido van Gheluwe
3 april 1926 - 1 oktober 2014

PIERRE THERIE – Guido Van Gheluwe, stichter-president van de Orde van den Prince is niet meer. Maar zijn Vlaams-Nederlandse erfenis is nog altijd levendig en telt  meer dan drieduizend leden. Een korte terugblik.

De Orde van den Prince is nauwelijks bekend bij het grote publiek en de media hebben er nauwelijks interesse voor. Het aantal artikels over dit (vooral aanvankelijk) elitair genootschap zijn op één hand te tellen. Dat heeft de Orde niet belet om te groeien en te bloeien. Wellicht draagt juist die discretie bij tot haar aantrekkelijkheid voor zij die uitgenodigd worden als lid. Dat alles danken we aan de visie van Guido Van Gheluwe.

Dat de Orde zonder de interesse van de media toch aan invloed won, werd duidelijk toen Guido Van Gheluwe uitgenodigd werd voor een onderhoud met koning Boudewijn. Het aanvankelijk wantrouwen van de koning tegen deze nieuwe Vlaamsgezinde vereniging, die dan nog een Nederlandse Prins, Willem van Oranje (de Zwijger) als voorbeeld stelde, zorgde voor een aanvankelijk gespannen onderhoud. Maar dank zij de welbespraaktheid en overtuigingskracht van Guido verdween het wantrouwen en kon hij de koning overtuigen van de gegrondheid van de doelstellingen van de Orde zoals ze in de Keure vervat liggen.

De koning zag in de Orde van den Prince niet langer een bedreiging, maar een opportuniteit. De Franstalige adel was in Vlaanderen op zichzelf teruggeplooid en dreigde niet langer een stem te hebben in het ‘Vlaams kapittel’. Daarom stelde de koning voor om ook de adel op te nemen in de Orde. Hij zou enkele vooraanstaande edellieden van zijn wens op de hoogte brengen. En inderdaad slechts enkele dagen later was er al een eerste contact. Maar het plan mislukte omdat de adellijke contacten verwachtten dat ze hun taal – het Frans – zouden mogen spreken tijdens de bijeenkomsten. Na consultatie van de bestuursleden werd deze eis niet ingewilligd wegens strijdig met de Keure en bleef de Franstalige adellijke elite uitgesloten van het netwerk dat de Orde van den Prince uitbouwde in Vlaanderen en na enige tijd ook in Nederland.

De Keure

De Prince is een orde,

die tot doel heeft,

de studie, de beleving

en de uitbouw van de

Nederlandse aard

in het persoons-, gezins-

en gemeenschapsleven

Met deze korte basistekst als leidraad (Keure) startte dit genootschap in 1955. In de loop der jaren droegen de opeenvolgende presidenten bij tot de uitbouw, maar voor alles is en blijft de Orde een individuele opdracht.  

Stijl van de Orde 

Geloof in de eenheid

en de zending van

de cultuur der Nederlanden.

Voornaam optreden in bewuste

verbondenheid met de gemeenschap.

Hechte kameraadschap,

die geeft en eist.

Trouw en tolerantie

naar Oranjes geest

Zelf heb ik Guido Van Gheluwe slechts in de nadagen van zijn leven persoonlijk leren kennen. Onze soms diepgravende gesprekken ten huize Ribzand in De Panne hebben mij telkens opnieuw geïnspireerd. Zijn overtuiging, visie en zijn belangstelling voor nieuwe ideeën was ondanks zijn verslechterende gezondheid opmerkelijk. Maar tegelijk ook zijn vasthoudendheid aan het oorspronkelijke gedachtegoed. In al die jaren droeg elke president zijn steentje bij tot de groei en bloei van het genootschap. Maar intimi weten hoe kordaat hij kon zijn tegenover al wie poogde de Orde te gebruiken voor een invulling die het geheel in gevaar kon brengen. Het was zijn grote gave en wellicht ook zijn grootste verdienste om mensen te verenigen. De zenuwcentra van de macht, daar zag hij de plaats voor Prince-leden.

Tijdens de Algemene Ledendag op 9 oktober 2010 te Leiden werd hulde gebracht aan Guido Van Gheluwe. Voor deze gelegenheid schreef Prince-lid Herman Van Rompuy een haiku die  zo goed weergaf wie Guido was dat zijn echtgenote deze hernam op het bidprentje bij zijn begrafenis op 10 oktober 2014: 

De oude fierheid

Standvastige gedachten

Verdraagzame vriend

Tijdens deze uitvaartplechtigheid in de Sint Maartenskerk te Kortrijk hield Herman Devriendt, Prince lid van het eerste uur, volgende toespraak (uittreksel):

Beste Guido,

Deze afscheidsgroet is geen scheiden. Je volgelingen pogen nog steeds jouw geest te vatten.

Wie was je? Wie heeft je geïnspireerd?

Hiervoor kijken we terug naar de tijdsgeest van je jeugd: het woelige interbellum, de kille bezettingsjaren van WOII en jouw bevrijdende hoogstudententijd. Die tijd was destijds ook revolutionair en had een taalgebruik en symbolen die voor de huidige generatie ten dele onverstaanbaar zijn. Maar toch was dat jou voedingsbodem.

Je eerste inspiratiebron was je eigen Kortrijkse, Vlaamse en christelijke geïnspireerde familie. Het waren je collegejaren met de Grieks-Latijnse Humaniora tot in Retorica 1946.

Het was de Katholieke Studenten Actie (KSA), het Jong Volkse Front en de verlokking van een utopische Dietsland met zijn heel-Nederlandse visie. De hoogstudententijd aan de Rijksuniversiteit Gent bracht je de ontgroening, de opening van je horizon en in 1950 het einddiploma van dr. in de Rechten.

Bovenal was er je kennismaking met de uitverkoren Maria-Vika Lauwers. Wanneer je zich in 1952 met haar verbond, miek zij je deelachtig aan haar betekenisvol Kortrijks geslacht.

Deze familiale band zal niet alleen bepalend zijn voor jou. De uitzonderlijke Lauwers-geschiedenis uit onze stad zal diep inspirerend werken op de groei van de Orde.

Wie ben je? Wie heb jij geïnspireerd? Wie heb jij bezield?

Je was vanaf 1951 advocaat aan de balie te Kortrijk.

Op 2 november 1955 luisterden vijf bijeen geroepen mannen met enige maatschappelijke invloed naar de woorden van een negenentwintigjarige Kortrijkse advocaat. Jij nam het woord, je was de jongste onder hen. Karel Goddeeris, Gerit van der Wiele, Julie de Zegher, Marcel Naert en Felix Comer aanhoorden er voor het eerst een nieuw geluid.

Je ontvouwde er je hunkering naar een ander soort Vlaamse  beweging, grensoverschrijdend en met een totaal nieuw taalgebruik. Begrippen als a-politiek, pluralisme, tolerantie, voornaamheid en introverte beslotenheid waren de draden van een nieuw weefsel. Vlaanderen zou met dit gewaad in Noord en Zuid een edeler aanzien verwerven.

De naam van Willem de Zwijger werd er het symbool van verdraagzaamheid en een geheel-Nederlandse visie.

Felix schrijft daarover in 1980: “ De vijf aanwezigen luisterden geboeid, lichtjes sceptisch, soms ironisch, meteen betoverd en in feite reeds gewonnen. Zo ontstond uit de intuïtie en het initiatief van één man in 1955 de Orde te Kortrijk.” 

Op heden is jou betovering, jou bezieling doorgedrongen tot bij meer dan drieduizend leden. Zij vindt vandaag ook haar weerklank in het indrukwekkend aantal aanwezigen bij je uitvaart.

De Orde is de grootste grensoverschrijdende culturele vereniging van de Lage Landen. Deze voor velen onverwachte en onwaarschijnlijke groei is een voorwerp van vreugde. Tijdens deze gelukkige groei was er evenwel bij jou constant een kommer aanwezig.

Hoe groeit bij ieder lid individueel de diepere beleving van de Keure? Zij getuigt immers in deze eenentwintigste eeuw van een zekere vermetelheid. Zal de jongere generatie, in de tsunami van media, internet en satellieten-regen en midden de groeistoornissen van Europa het Nederlands Erfgoed blijven bestuderen, handhaven en uitbouwen?

De individuele belofte van trouw is voor Guido de énige garantie tot het overleven van zijn droom. Het gaat om een persoonlijk engagement dat dagelijks doordringt in huis en gezin, in het werk, in het maatschappelijk leven en over generaties heen.

Hoe de Kortrijkse afdeling in haar verjonging van vandaag floreert schonk je tot in je  laatste dagen een geruststellende vreugde.

Wie blijf je?   

Dit hangt af van ieder van ons.

Herman Devriendt, afdeling Kortrijk.

Deze veelbetekenende slotzin vat goed samen wat de Orde van den Prince is en waarom ze zo nodig blijft: omdat vriendschap en verdraagzaamheid elk verschil kan overstijgen als we maar kordaat aan onze gedeelde waarden vasthouden - wat goed is voor Vlaanderen - en uit zijn utopische droom van een heel-Nederlands genootschap, de kracht putten om grenzen te verleggen.

Pjotr, alias voor Pierre Therie

Prince lid afdeling Vilvoorde