Zestien november 2011 of hoe cynisch het toeval kan zijn.
In het weekblad Knack verschijnt op 16 november een artikel in de rubriek “Mensen Portret” van laudator Jeroen Zuallaert waarin hij de nieuwe hoofdredacteur van de VRT, Luc Rademakers, de hemel in prijst. Diezelfde dag bezwijkt in het containerpark van Berchem Roger Van Houtte, gewezen journalist van de Gazet van Antwerpen, aan een hartfalen. Het verband tussen beide eens Anders gelezen.
In zijn lofrede omschrijft Zuallaert Luc Rademakers bij zijn aantreden als algemeen hoofdredacteur van de VRT als een diplomaat die in zijn periode als hoofdredacteur van de Gazet van Antwerpen (2004-2007) erin slaagde om de GVA van koers te doen veranderen. Zo schrijft hij: “Toen Rademakers in 2004 hoofdredacteur werd bij de GVA, had de krant de kwalijke reputatie geregeld met de eerder aangebrande standpunten van het Vlaams Belang te flirten. Met fluwelen handschoenen wist hij dat om te buigen, zonder evenwel censuur toe te passen.”
Beste lezers, voor wie weet wat er werkelijk gebeurde zal deze schijnheiligheid, mede door het moment van het publiceren, als heel cynisch worden ervaren. Vandaar dat ook bij mij de verontwaardiging om zoveel misleiding opborrelde.
Wat er in werkelijkheid gebeurde bij de GVA, toen Roger Van Houtte er als stadsjournalist werkte en Rademakers als nieuwe hoofdredacteur en zetbaas van de linkse politieke strekking de opdracht kreeg om eerstgenoemde desnoods te liquideren – broodroof in plaats van censuur – staat uitvoerig te lezen in het boek “Media & journalistiek in Vlaanderen”. Een ontnuchterend verhaal dat ook Tom Naegels, als columnist in dS inspireerde om ertegen te fulmineren. Op 5 december 2009 schreef hij het volgende: “Soms lees je een verhaal dat zo'n krater slaat in je respect voor mensen, dat die bij de tegenvoeters een bult veroorzaakt. Dat heb ik dezer dagen met Steve Stevaert. Niet zozeer omdat hij amper drie jaar gouverneur geweest is om dan zijn eigen beschermeling en lookalike in die functie te loodsen zodat de dochter van hun beider beschermheer diéns job zou kunnen overnemen - hey, als dat oké is voor de Limburgers, dan is dat oké voor iedereen. Nee, wat mij danig de ogen opende is het relaas, eindelijk mét bewijs - of met op zijn minst stevige aanwijzingen - van hoe Stevaert en zijn entourage uitgeverij Concentra onder druk zetten om Roger Van Houtte, politiek commentator bij Gazet van Antwerpen, op een zijspoor te zetten en uiteindelijk te ontslaan, omdat zijn kritieken de partij slecht uitkwamen. (…) Daar zit minstens één rokend pistool tussen. Of wat moet een mens anders denken van deze mail? Hij werd geschreven door Jean-Paul Coenen, toen directielid bij de uitgeverij, en werd gestuurd aan de ceo van Concentra, Peter Baert. Het is 1999, de paarse regering was net in office, en Coenen schrijft, inclusief spelfouten: 'Door bepaalde commentaarstukken en titels... en de verslaggeving in bepaalde dossiers waarbij Steve zich gepakt voelt door de redactie van De GVA... is er een serieuze bekoeling in de relatie met Steve over alle Antwerpse dossiers... Door de nieuwe regering is er een dynamiek op gang gekomen, die ons niet mag ontgaan. Ik bedoel maar dat we niet geïsoleerd mogen geraken. Mannen als Dewael, Stevaert of Vanmechelen hebben direkt een goede relatie met De Persgroep en Van Thillo gelegd. Als leidend medium in Antwerpen kan het niet dat wij alleen met de tweede of erger de derde lijn praten. Steve is de enige waar we een direkte toegang hebben wat zeer belangrijk is om de juiste informatie of als eerste info te krijgen waardoor we soms kunnen anticiperen. Een hernieuwd gesprek met Luk of mezelf is voor hem onvoldoende. Hij wil Peter zien met de afspraak dat er duidelijke engagementen komen om de Blokkers van de Gazet niet meer hun gang te laten gaan. (…) Doet ze dat omdat de toplui van de uitgeverij er belang bij hebben om op goede voet te blijven staan met hun politieke connecties, en die laatsten daar schaamteloos misbruik van maken, dan is dat een schending van de scheiding der machten die vergelijkbaar is met wat Leterme en Vandeurzen werd aangewreven in het Fortis-dossier. Die laatsten hebben daar ontslag voor genomen. En keerden pas terug toen bleek dat de beschuldigingen tegen hen ongegrond waren. Het zal wel ijdele hoop zijn zeker, te denken dat er voor dit soort beïnvloeding ook ooit een parlementaire commissie wordt opgericht?”
Maar de tijden evolueren en nu Naegels naast columnist ook “embedded” ombudsman is van dS, zal zijn verontwaardiging over het hoger belang wel een beetje bekoeld zijn; alvast viel er in dS nog niets te lezen over de dood van GVH (of keek ik erover?).
Overigens hoeven we ons geen begoochelingen te maken over het gebrek aan onafhankelijkheid van de redacties van de andere week- en dagbladen. In mijn boek “dS anders gelezen” wijs ik via concrete voorbeelden op de twee gevaren die de onafhankelijkheid van de redactie bedreigen: de dwingende opdrachten van bovenuit om een en ander dood te zwijgen of te minimaliseren of – al even erg maar wel begrijpelijk - de censuur die de journalisten zichzelf opleggen om te vermijden dat ze net als Roger Van Houtte bij het groot vuil worden gezet; in het containerpark. Een kwalijke situatie als u het mij vraagt.
Dankzij een vangnet aangereikt door N-VA kon hij toch nog actief blijven met het schrijven van bijdragen allerhande, maar het was nooit meer zoals zijn oude liefde, de onafhankelijke journalistiek die zich niet laat ringeloren door hogere belangen wanneer het erop aankomt de lezers op een degelijke manier te informeren. Ik zal alvast zijn eerlijke commentaar missen.
Enkele reacties …
Bart De Wever en directeur Piet De Zaeger (N-VA) lieten bij zijn overlijden hun erkentelijkheid blijken: “De ganse N-VA is diep bedroefd om dit plotse afscheid van een gewaardeerde medewerker, behulpzame collega en warme vriend. De partij leeft mee met zijn echtgenote Els, familie en vrienden.” Een welgemeend medeleven waarbij ik mij graag aansluit.
In de Gazet van Antwerpen kon men het volgende lezen: “In 1986 stapte Roger Van Houtte over naar Gazet van Antwerpen, als rubriekleider Algemeen Nieuws onder hoofdredacteur Lou De Clerck. Later werd hij onder meer politiek verslaggever op de Antwerpse stadsredactie en werkte hij op de redacties Buitenland en Economie. Hij stond bekend om zijn vlijmscherpe analyses en commentaren.” Uit de reacties van de lezers bleek dat zij wel wisten hoe de vork aan de steel zat en daarom vond de redactie van GVA het nodig om alle reacties snel te verwijderen. Beschamend voor de Gazet, maar niet verloren want wie die toch wil lezen kan dat via de reacties op deze column.
Scherper was de reactie op de blog Seniorennet – Angeltjes. Daar klonk het zo: “Zoals velen waardeerde ik Roger van Houtte vanuit zijn Gazet van Antwerpen periode, waar hij eerst het algemene nieuws deed en vervolgens politiek stadsredacteur werd. Een journalist die in volledige onafhankelijkheid het politieke nieuws uit deze lastige stad op een strikt neutrale manier versloeg. Als Dewinter de bal missloeg, dan schreef Roger dat zonder hatelijkheid en zonder inwendige binnenpretjes. Maar als Dewinter bij een andere gelegenheid nagels met koppen sloeg, dan werd dat even nuchter meegedeeld.
Roger van Houtte was een vertrouwd figuur in zijn stad, hij belichaamde op zijn eentje het begrip "stadskrant" en hij had niemand nodig om hem te dicteren dat de redactie een politieke lijn moest volgen. Van Houtte volgde de hartenklop van de Sinjoren en dat werd door velen zo aangevoeld en gewaardeerd. Zonder grote woorden en ideologische opdrachten, maakte Roger van Houtte van de Frut de gazet van iedereen.
Die typisch Antwerpse joviale mentaliteit strookte echter niet met de politieke bevelen die kwamen uit Hasselt waar de leiding van Concentra het bekrompen katholieke provincialisme ingeruild had tegen het hippe socialisme van Steve Stevaert. De conservatieve, gelovige en Vlaamsgezinde Gazet van Antwerpen kreeg rauwweg het bevel te verhinderen dat deze stad zou ingenomen worden door Vlaams Belang. Dat was een bevel. En Luc Rademakers, een Franstalige sukkel die niet eens een reclametekst voor een pakje magarine kan schrijven, werd tot hoofdredacteur gebombardeerd als hij er kon voor zorgen de oude Vlaamsgezinde garde journalisten en personeelsleden (meestal CVP, VU en soms VB gezind) aan de deur te zetten en van de Gazet het campagne-instrument van Patrick Janssens te maken.
Er is toen zwaar geïntrigeerd geworden, men heeft vuil spel gespeeld, mensen bezwadderd, eerlijke journalisten gebroodroofd en lezers voor het hoofd gestoten. Eind 2008 werd ook het wandelend geweten van Antwerpen, Roger van Houtte, genadeloos ontslagen door de minkukels die nu vrij spel hadden en hebben om hun paladijnenrol op het Schoon Verdiep te spelen.
Het is jammer dat journalisten blootgesteld worden aan zoveel externe druk, waardoor ze eigenlijk risico’s moeten nemen willen ze toch onafhankelijk blijven hun beroep uitoefenen. Zou daar niet eens een grondig debat kunnen over gevoerd worden, in plaats van alles toe te dekken in naam van om het even welk belang; zelfs al is het Vlaams?
Pjotr
