Guido van Gheluwe
3 april 1926 - 1 oktober 2014
3 april 1926 - 1 oktober 2014
PIERRE THERIE – Guido Van Gheluwe, stichter-president van de Orde van
den Prince is niet meer. Maar zijn Vlaams-Nederlandse erfenis is nog altijd
levendig en telt meer dan drieduizend
leden. Een korte terugblik.
De Orde van den Prince is nauwelijks bekend bij het grote publiek en de
media hebben er nauwelijks interesse voor. Het aantal artikels over dit (vooral
aanvankelijk) elitair genootschap zijn op één hand te tellen. Dat heeft de Orde
niet belet om te groeien en te bloeien. Wellicht draagt juist die discretie bij
tot haar aantrekkelijkheid voor zij die uitgenodigd worden als lid. Dat alles
danken we aan de visie van Guido Van Gheluwe.
Dat de Orde zonder de interesse van de media toch aan invloed won, werd
duidelijk toen Guido Van Gheluwe uitgenodigd werd voor een onderhoud met koning
Boudewijn. Het aanvankelijk wantrouwen van de koning tegen deze nieuwe
Vlaamsgezinde vereniging, die dan nog een Nederlandse Prins, Willem van Oranje
(de Zwijger) als voorbeeld stelde, zorgde voor een aanvankelijk gespannen
onderhoud. Maar dank zij de welbespraaktheid en overtuigingskracht van Guido
verdween het wantrouwen en kon hij de koning overtuigen van de gegrondheid van de
doelstellingen van de Orde zoals ze in de Keure vervat liggen.
De koning zag in de Orde van den Prince niet langer een bedreiging, maar
een opportuniteit. De Franstalige adel was
in Vlaanderen op zichzelf teruggeplooid en dreigde niet langer een stem te
hebben in het ‘Vlaams kapittel’. Daarom stelde de koning voor om ook de adel op
te nemen in de Orde. Hij zou enkele vooraanstaande edellieden van zijn wens op
de hoogte brengen. En inderdaad slechts enkele dagen later was er al een eerste
contact. Maar het plan mislukte omdat de adellijke contacten verwachtten dat ze
hun taal – het Frans – zouden mogen spreken tijdens de bijeenkomsten. Na
consultatie van de bestuursleden werd deze eis niet ingewilligd wegens strijdig
met de Keure en bleef de Franstalige adellijke elite uitgesloten van het
netwerk dat de Orde van den Prince uitbouwde in Vlaanderen en na enige tijd ook
in Nederland.
De Keure
De Prince is een orde,
die tot doel heeft,
de studie, de beleving
en de uitbouw van de
Nederlandse aard
in het persoons-, gezins-
en gemeenschapsleven
Met deze korte basistekst als leidraad (Keure) startte dit genootschap
in 1955. In de loop der jaren droegen de opeenvolgende presidenten bij tot de
uitbouw, maar voor alles is en blijft de Orde een individuele opdracht.
Stijl van de Orde
Geloof in de eenheid
en de zending van
de cultuur der Nederlanden.
Voornaam optreden in bewuste
verbondenheid met de gemeenschap.
Hechte kameraadschap,
die geeft en eist.
Trouw en tolerantie
naar Oranjes geest
Zelf heb ik Guido Van Gheluwe slechts in de nadagen van zijn leven
persoonlijk leren kennen. Onze soms diepgravende gesprekken ten huize Ribzand in
De Panne hebben mij telkens opnieuw geïnspireerd. Zijn overtuiging, visie en
zijn belangstelling voor nieuwe ideeën was ondanks zijn verslechterende
gezondheid opmerkelijk. Maar tegelijk ook zijn vasthoudendheid aan het
oorspronkelijke gedachtegoed. In al die jaren droeg elke president zijn
steentje bij tot de groei en bloei van het genootschap. Maar intimi weten hoe
kordaat hij kon zijn tegenover al wie poogde de Orde te gebruiken voor een
invulling die het geheel in gevaar kon brengen. Het was zijn grote gave en
wellicht ook zijn grootste verdienste om mensen te verenigen. De zenuwcentra
van de macht, daar zag hij de plaats voor Prince-leden.
Tijdens de Algemene Ledendag op 9 oktober 2010 te Leiden werd
hulde gebracht aan Guido Van Gheluwe. Voor deze gelegenheid schreef Prince-lid Herman Van Rompuy een haiku die zo goed weergaf wie Guido was dat zijn
echtgenote deze hernam op het bidprentje bij zijn begrafenis op 10 oktober 2014:
De oude fierheid
Standvastige gedachten
Verdraagzame vriend
Tijdens deze uitvaartplechtigheid in de Sint Maartenskerk te Kortrijk hield
Herman Devriendt, Prince lid van het eerste uur, volgende toespraak
(uittreksel):
Beste Guido,
Deze afscheidsgroet is geen scheiden. Je volgelingen pogen nog steeds
jouw geest te vatten.
Wie was je? Wie heeft je geïnspireerd?
Hiervoor kijken we terug naar de tijdsgeest van je jeugd: het woelige
interbellum, de kille bezettingsjaren van WOII en jouw bevrijdende
hoogstudententijd. Die tijd was destijds ook revolutionair en had een
taalgebruik en symbolen die voor de huidige generatie ten dele onverstaanbaar
zijn. Maar toch was dat jou voedingsbodem.
Je eerste inspiratiebron was je eigen Kortrijkse, Vlaamse en
christelijke geïnspireerde familie. Het waren je collegejaren met de
Grieks-Latijnse Humaniora tot in Retorica 1946.
Het was de Katholieke Studenten Actie (KSA), het Jong Volkse Front en de
verlokking van een utopische Dietsland met zijn heel-Nederlandse visie. De
hoogstudententijd aan de Rijksuniversiteit Gent bracht je de ontgroening, de
opening van je horizon en in 1950 het einddiploma van dr. in de Rechten.
Bovenal was er je kennismaking met de uitverkoren Maria-Vika Lauwers. Wanneer
je zich in 1952 met haar verbond, miek zij je deelachtig aan haar betekenisvol
Kortrijks geslacht.
Deze familiale band zal niet alleen bepalend zijn voor jou. De
uitzonderlijke Lauwers-geschiedenis uit onze stad zal diep inspirerend werken
op de groei van de Orde.
Wie ben je? Wie heb jij geïnspireerd? Wie heb jij bezield?
Je was vanaf 1951 advocaat aan de balie te Kortrijk.
Op 2 november 1955 luisterden vijf bijeen geroepen mannen met enige
maatschappelijke invloed naar de woorden van een negenentwintigjarige
Kortrijkse advocaat. Jij nam het woord, je was de jongste onder hen. Karel
Goddeeris, Gerit van der Wiele, Julie de Zegher, Marcel Naert en Felix Comer
aanhoorden er voor het eerst een nieuw geluid.
Je ontvouwde er je hunkering naar een ander soort Vlaamse beweging, grensoverschrijdend en met een
totaal nieuw taalgebruik. Begrippen als a-politiek, pluralisme, tolerantie,
voornaamheid en introverte beslotenheid waren de draden van een nieuw weefsel.
Vlaanderen zou met dit gewaad in Noord en Zuid een edeler aanzien verwerven.
De naam van Willem de Zwijger werd er het symbool van verdraagzaamheid
en een geheel-Nederlandse visie.
Felix schrijft daarover in 1980: “ De vijf aanwezigen luisterden
geboeid, lichtjes sceptisch, soms ironisch, meteen betoverd en in feite reeds
gewonnen. Zo ontstond uit de intuïtie en het initiatief van één man in 1955 de
Orde te Kortrijk.”
Op heden is jou betovering, jou bezieling doorgedrongen tot bij meer dan
drieduizend leden. Zij vindt vandaag ook haar weerklank in het indrukwekkend
aantal aanwezigen bij je uitvaart.
De Orde is de grootste grensoverschrijdende culturele vereniging van de
Lage Landen. Deze voor velen onverwachte en onwaarschijnlijke groei is een voorwerp
van vreugde. Tijdens deze gelukkige groei was er evenwel bij jou constant een kommer
aanwezig.
Hoe groeit bij ieder lid individueel de diepere beleving van de Keure?
Zij getuigt immers in deze eenentwintigste eeuw van een zekere vermetelheid.
Zal de jongere generatie, in de tsunami van media, internet en
satellieten-regen en midden de groeistoornissen van Europa het Nederlands
Erfgoed blijven bestuderen, handhaven en uitbouwen?
De individuele belofte van trouw is voor Guido de énige garantie tot het
overleven van zijn droom. Het gaat om een persoonlijk engagement dat dagelijks
doordringt in huis en gezin, in het werk, in het maatschappelijk leven en over
generaties heen.
Hoe de Kortrijkse afdeling in haar verjonging van vandaag floreert
schonk je tot in je laatste dagen een
geruststellende vreugde.
Wie blijf je?
Dit hangt af van ieder van ons.
Herman Devriendt, afdeling Kortrijk.
Deze veelbetekenende slotzin vat goed samen wat de Orde van den Prince is
en waarom ze zo nodig blijft: omdat vriendschap en verdraagzaamheid elk
verschil kan overstijgen als we maar kordaat aan onze gedeelde waarden vasthouden
- wat goed is voor Vlaanderen - en uit zijn utopische droom van een heel-Nederlands
genootschap, de kracht putten om grenzen te verleggen.
Pjotr, alias voor Pierre Therie
Prince lid afdeling Vilvoorde
