MEDIA EN POLITIEK ANDERS GELEZEN
Onder de titel ‘In de spiegel kijken kan helpen’ schreef ik
in oktober 2009 (Anders Gelezen) over de voorhechtenis van ex-VBO voorzitter
Luc Van Steenkiste wegens een vermoeden van handel met voorkennis. Nog altijd
actueel, zo blijkt.
De holding Bois Sauvage had haar aandelen van FORTIS net verkocht voor ze
waardeloos werden. Toevallig of niet maar Vansteenkiste zat zowel in de Raad
van Bestuur van Fortis als van Bois Sauvage. Voorkennis was niet uitgesloten.
Bewijzen is een andere zaak. Justitie afkopen kan ook.
Oktober 2009
De voorlopige hechtenis van Luc Vansteenkiste, een vooraanstaande Vlaamse ondernemer,
was toen groot nieuws. Advocaat Hans Rieder is tégen voorhechtenis,
onderzoeksrechter Karel Van Cauwenberghe legt uit waarom voorhechtenis wel een
goed instrument is. Onder de titel ‘De schande van de voorlopige hechtenis’ geeft
DS (24/09/2009) schrijnende getuigenissen van enkele mensen die het ooit zelf
meemaakten.
In De Tijd, (03/10) laat Frank Demets,
onder de titel ‘De vingerafdrukken van de witteboordcrimineel’ de onderzoekers
aan het woord en daaruit blijkt dat het niet gaat om amateurs en hun werk niet
berust op willekeur en ‘vertelseltjes’.
De bijdrage van Dorian van der Bremt, ‘Voorkennis, kennis en nakennis in Knack
(30/09) bracht mij helemaal in de war. Dat er verschillende vormen
en gradaties van voorkennis zijn wisten we. Dat het eigenlijk hierop neerkomt
dat het inherent is aan een kapitalistisch ( beurs) systeem is al een stap
verder. Dat hij het ziet als een ingrediënt van elk strategisch denken als
sluitstuk van zijn betoog kan tellen.
Daarnaast waren er terugkerende vragen van lezers: Is niet iedereen gelijk voor de wet? Heeft Justitie wel de middelen om dergelijke overtredingen te kunnen opsporen en sanctioneren? Waar blijven de rechten van het slachtoffer dat opgevoerd wordt in de media vooraleer de schuld bewezen is?
Dat de voorhechtenis een vreselijke ervaring is zal niemand betwijfelen. Het zou zo veel beter zijn mocht het niet nodig zijn. Maar in alle kranten stond ook geschreven dat die inbreuken zo moeilijk te bewijzen zijn en dat slechts een domoor riskeert om gesnapt en veroordeeld te worden. Is het dan verkeerd wanneer het gerecht de weinige wettelijke middelen, waaronder de voorhechtenis, gebruikt?
Waar het hier om gaat is niet enkel die ene ex-VBO voorzitter; in feite ligt het hele wereldje van ‘ons kent ons’ onder vuur. Daar horen ook politici bij zoals Karel De Gucht wiens echtgenote diezelfde dag eveneens een ‘hemelse inval’ kreeg. Er is géén goede verklaring voor de verkoop van een ongelooflijk groot aantal aandelen op die bewuste vrijdag 3 oktober. Het kan wel zijn dat er geen juridische bewijzen gevonden worden, maar dat het volksgevoel hier niet in mee stapt, getuigt enkel van een gezond wantrouwen. Laten we hopen dat de resultaten van het onderzoek naar de identiteit van al wie op die zwarte vrijdag heeft verkocht, bekend worden. Niet de namen zijn belangrijk maar het zou getuigen van respect voor de maatschappij mocht men ons kunnen duiden tot welke beroepscategorie ze behoren. Het zou veel van het wantrouwen kunnen wegnemen.
Ook de media mag men niet met de vinger wijzen als ze via onderzoeksjournalistiek misbruiken en overtredingen aan de kaak stellen die Justitie niet vond, of toedekte uit corporatistische overwegingen. Het zou wel getuigen van meer klasse mocht men de informatie zakelijker brengen in plaats van met een grote foto op de voorpagina (DS 26/09) die enkel de sensatiezucht bevredigt.
Na het lezen van de vele bijdragen en de nog talrijker reacties van gewone mensen kwam ik niet tot een uitgesproken mening maar wel tot een rustgevende gedachte: ook al zullen wellicht velen hun straf ontlopen, wanneer ze ’s morgens in hun badkamer voor de spiegel staan zullen ze merken dat er een verschil is tussen vooraanstaand en hoogstaand. Ook maquillage kan dat niet verbergen.
November 2013
We zijn volle vier
jaar verder en de zaak ‘Bois Sauvage’ wordt opnieuw groot nieuws. Ditmaal
wegens de beslissing van Justitie om een minnelijke schikking voor te stellen
waardoor de holding een afkoopsom (9 miljoen euro) betaalt om de rechtspraak te
stoppen. Een bedrag dat slechts wisselgeld is voor het machtige Bois Sauvage en
hen zelfs een winst oplevert. Want mochten ze hun aandelen niet verkocht hebben
waren ze om en bij de negentien miljoen euro kwijt.
Een onverlaat
schrijft ergens dat hij verwacht dat de koning de adellijke titel van
Vansteenkiste afneemt, wegens niet langer verdienstelijk. Te oordelen naar de
manier waarop de koninklijke familie zelf omgaat met geld is dat geen argument.
Het is maar zeer de vraag in hoeveel zaken ook het ‘Paleis’ zich liet dienen
door voorkennis vermits dat volgens specialisten eerder een wijdverspreide
gewoonte is onder ‘ons kent ons’ dan een uitzondering.
Luc Vansteenkiste zelf
blijft onzichtbaar, beducht als hij is voor de publieke opinie. Volgens zijn
advocaat wou hij zelf geen minnelijke schikking, zo overtuigd als hij is van
zijn onschuld.
In de media wordt
Justitie verweten aan klassenjustitie te doen. Maar tegenover het verbale
geweld van 2009 blijft de mediakritiek beperkter.
Yves Desmet (DM
30/11) citeert de socialistische staatssecretaris voor Fraudebestrijding
John Crombez: "Te veel grote fraudedossiers zijn al vrijuit gegaan voor de
rechtbank. De zaken rond Beaulieu en KB Lux spreken voor zich. We zijn er nu in
geslaagd om opgelopen schade te recupereren, terwijl de kans daarop anders zo
goed als nihil was". (…) Vandaag kunnen en mogen rijken hun proces afkopen. Nu
ja, afkopen, het kost hen niet eens veel, het brengt zelfs op. De dag na de
schikking schoot de beurskoers van de holding Bois Sauvage met 6 procent
omhoog, zodat ze, zelfs na het betalen van hun boete, nog steeds 10 miljoen
euro rijker uit het verhaal te voorschijn kwamen. Het is van een weerzinwekkend
cynisme soms, die heilige vrije markt.”
Gerard De
Beuckelaer, (gewezen senior-vice-president voor BASF in de US en docent aan
verschillende universiteiten, waaronder het MIT in Cambridge, TU München en UCL) schreef
mij volgende korte commentaar: We zien hier de
symptomen van de Belgische ziekte: veel te veel en veel te complexe stomme
wetten met karrenvrachten uitzonderingen en een incompetent apparaat om die uit
te voeren. Dat alles danken we aan de politiek en het eeuwig gekonkel. Daar
boven op dan het geloof dat meer van het zelfde zal helpen. We vergroten het
probleem nog iedere dag.
Het is een illusie dat we het systeem zouden kunnen repareren. Afbreken
en nieuw opbouwen is de enige mogelijkheid. Dat is een project gelijk een
ander, maar het vereist een mate aan planning en leiderschap die we bij onze
politiek niet zullen vinden. Het is gecompliceerd en het zal minstens tien jaar
duren. Maar als we niet beginnen geraakt het ook nooit af: zie Lange Wapper.
Deze bijdrage verschijnt binnenkort eveneens in De Bron. Zie http://de-bron.org/
Pjotr
Anders Gelezen
