Spionage onder vrienden (2)

MEDIA EN POLITIEK   ANDERS GELEZEN

 

In een vorig artikel hadden we het over de Amerikanen die de Duitse bondskanselier, Angela Merkel, afluisterden. Vervelend, maar niemand werd er armer door. Dat gebeurde ooit wel met heel veel Vlamingen.

 

VS – Duitsland: 1 – 1

 

De Amerikaanse NSA-medewerker was nauwelijks het land uit en Duitsland moest met beschaamde kaken toegeven dat haar eigen BND (Bundesnachrichtendienst) al even nieuwsgierig was en ‘toevallig’ de Amerikaanse Buitenlandminister, John Kerry, tijdens zijn rondreis in het Midden- Oosten had afgeluisterd.

 

In Der Spiegel online verscheen een bijdrage waar de BND als ‘Die verdorbenen Dienste’ – verdorven dienst – wordt afgeschilderd. Zij ‘bewaken’ immers ook een andere Navo-bondgenoot, Turkije. Hun conclusie laat geen twijfel over: de Duitse spionage diensten werken klaarblijkelijk buiten elke democratische controle. Tja, dat is geen groot nieuws meer sinds nine-eleven 2001 (de aanslag op de Twin Towers in NY). Vanaf dan kregen alle inlichtingendiensten groen licht om  het terrorisme met ‘alle mogelijke’ middelen te bekampen. Toen hebben we niemand horen klagen en ondertussen is de wereld er niet veiliger op geworden.

 

Dat Duitsland niet zo’n groot vertrouwen heeft in Turkije mag ons niet verbazen. Zopas nog  lazen we in een analyse door Prof Bernard Lugan over de situatie in Libië onder meer het volgende: In het westen zijn de moslimbroeders (Misrata militie) en de salafisten – overbewapend door Qatar en Turkije - aan de winnende hand. In andere publicaties is dan weer sprake van Turkse steun aan de IS. Turkije mag dan wel een Navo-bondgenoot zijn, daarom zijn het nog niet onze (Europese) vrienden.

 

Voor de mensen in de straat zijn al die ‘mogelijke’ activiteiten niet belangrijk zolang ze enkel die barbaarse terroristen treffen. Maar spionage is helaas niet altijd zo secuur en ook in deze strijd is er nogal wat ‘collateral damage’.

VS – België: 8.000.000.000 – 0

 

Iedereen herinnert zich nog het failliet van het spraaktechnologiebedrijf Lernout & Hauspie in 2001. Ooit geraamd op 8 miljard euro, werd het enige Vlaamse hoogtechnologisch bedrijf dat zijn tijd vooruit was, een gewilde  prooi van onze goede Amerikaanse vrienden. Dat het volgens mede-oprichter Jo Lernout net hun technologie is die de NSA vandaag toelaat om gigantisch veel gesprekken gelijktijdig af te luisteren en te verwerken, is cynisch. Maar veel pijnlijker is de grote collateral damage. De talrijke gewone mensen die veel geld verloren. Na de voorraad uranium die vanuit Belgisch Congo verhuisde naar de VS is dat ongetwijfeld het op-een-na mooiste geschenk dat de Verenigde Staten ooit ontvingen van België. Het eerste leverde ons het nucleair onderzoekscentrum op in Mol. Of er ooit een compensatie komt voor L&H blijft een open vraag.

 

Hoe performant deze technologie wel is, deed Le Monde uit de doeken (vrije vertaling): “De gebruikte technieken zijn gekend onder de codes DRTBOX en WHITEBOX. De karakteristieken van deze methodes zijn niet gekend, maar we weten dat via de eerste code tussen 10 december 2012 en 8 januari 2013 er 62,5 miljoen telefonische gegevens werden verzameld en 7,8 miljoen via de tweede code. (…) Wereldwijd werden tussen 8 februari en 8 maart 2013, 124,8 miljard telefonische gegevens en 97,1 miljard numerieke gegevens verzameld.”

 

Deze informatie dankt Le Monde aan Edward Snowden, ex-medewerker van de NSA en klokkenluider.

 

Over de onthulling in Le Monde schreef Jo Lernout het volgende: “70 miljoen gesprekken op één maand tijd… Reken even mee: gesteld dat daarvan minstens de helft in het Frans gevoerd zijn, komt dat neer op 35 miljoen gesprekken op één maand, of ongeveer 1 miljoen per dag. Aan gemiddeld 2 minuten per gesprek levert dat per dag 2 miljoen minuten Franstalige gesprekken die moeten beluisterd worden, door mensen die in shifts van 8 uur per dag werken, dus zouden er bij de NSA minstens 250.000 Franstalige spionnen moeten werken om te luistervinken.

 

Zonder spraakherkenningstechnologie is zoiets overduidelijk onmogelijk. Hoe werkt het dan wel? Een batterij servers slaat al die gesprekken op, en spraakherkenning zet die vervolgens om in geschreven tekst, en vertaalsoftware vertaalt die dan van het Frans naar het Engels, zodat de NSA heren er via sleutelwoorden en semantische zoekrobotten (die op betekenis zoeken) relevante gesprekken kunnen uitlichten voor nader onderzoek.

Wie bezat destijds spraakherkenning die gesproken Frans accuraat kon omzetten in tekst? 2 keer raden… Wie bezat er destijds vertaalsoftware die deftig kon vertalen van het Frans naar het Engels? 2 keer raden… Wie bezat er destijds semantische zoektechnologie? 2 keer raden… Wie bezat de Dictaphone- servers waar onder andere al die afgetapte gesprekken worden opgeslagen? Juist ja, Dictaphone was ook een Lernout & Hauspie bedrijf…”

 

Hij besluit als volgt: “Begint het te dagen waarom de NSA (nvdr National Security Agency) via Echelon (voorloper van het huidige Prism-spionage systeem) Lernout & Hauspie bespioneerde, en samenwerkte met de zeer ethische (Wall Street Journal) WSJ-journalisten? Het enige wat ze moesten doen was wat stokken (?) verzamelen om een hond te slaan, en vervolgens de rest van het afslachten door landgenoten van Jo en Pol laten doen.

Dank u, oh dierbaar, moedig en visionair België, voor de steun die we destijds genoten, en voor het neersabelen van 2 ondernemers die wel de wereldtop op vlak van bovenvermelde technologie gerealiseerd hadden, en voor het helpen “redden” van alvast een Belgisch kroonjuweel. Leg het maar uit aan Hollande en Merkel. C’est formidable en wunderbar.”


Over deze spionagezaak schreven de journalisten René De Witte en Luc Van Aelst in 2010 het boek ‘Lernout & Hauspie: Top Secret’. ISBN: 9789089311764. Het is echter niet meer beschikbaar wegens ‘uitverkocht’.

Spionage of grootspraak

 

Tot zover de beschuldiging van ‘spionage onder vrienden’. Maar klopt die ook?

 

Lernout zijn verwijzing naar de NSA als zouden zij gewild stokken in de wielen gestoken hebben is een onbewezen beschuldiging. Maar voor veel mensen volstaat ‘geloven dat’ om de werkelijkheid te laten passen in hun overtuiging. Dat de van fraude beschuldigde oprichters werden veroordeeld door een Belgische rechtbank, gebeurde wel op basis van bewijzen. Alleen de niet zo fraaie rol van de KBC bank bleef onderbelicht, maar dat is hier niet aan de orde.

 

De bewering van Lernout als zou de NSA zonder de inbreng van L&H vandaag niet in staat zijn om zo massaal telefoongesprekken en andere data te kunnen afluisteren, is grootspraak. Het klopt volgens een goedgeplaatste bron heel duidelijk niet. Zelfs Lernout weet maar al te goed dat zijn bedrijf niet alleen was op de markt van de spraaktechnologie. Dat de Amerikanen, waarmee hij overigens goede contacten had, toen ook zeer actief waren staat buiten kijf. Het MIT (Massachusetts Institute of Technology) beschikte over een  afdeling computerwetenschappen en over de ‘Lincoln Laboratoria’. Op hun webstek staat te lezen dat het ‘MIT Lincoln Laboratory’ een onderzoeks- en ontwikkelingslabo is dat gesponsord wordt door de federale overheid (lees hier gerust het NSA), met als doel hoogtechnologische toepassingen  te ontwikkelen voor problemen van nationale veiligheid.” Spraakherkenningstechnologie is daar één van.

 

Toen L&H failliet ging in 2001 waren ze bijlange nog niet zo ver als Lernout in zijn reactie laat uitschijnen. Dat ze met hun deugdelijke innovatieve concepten op de goede weg waren en ongetwijfeld ooit tot commerciële  toepassingsmogelijkheden zouden komen is heel waarschijnlijk. Maar het heeft wel nog jaren geduurd vooraleer de beschikbare know-how (die gelukkig niet verdween met het failliet van het bedrijf) zo ver geëvolueerd was dat deze technologie ook toepasbaar werd en inderdaad ook door de NSA vandaag wordt gebruikt.

 

Een vriend die deze tekst vooraf las, verwoordde de situatie als volgt: “Voor mij zijn Lernout en Hauspie typische tragische figuren uit een klassiek Grieks drama. Ze waren bezeten door een idee. Door de kracht van hun bezetenheid hebben ze hun imperium kunnen bouwen. Maar diezelfde bezetenheid dreef ze tot de hybris die ze alles deed verliezen. Dat had Sophocles nog moeten kunnen meemaken. Het waren heel zeker geen schurken, maar ze waren even zeker ook niet de slachtoffers van een samenzwering. Ik wil graag geloven dat heel die affaire ‘sommige mensen’ goed uitkwam. Maar van hier af wordt het speculatie.”

 

Dat alles belet niet dat inlichtingendiensten zoals de NSA belangstelling hebben voor elke technologische ontwikkeling die nuttig kan zijn voor de nationale veiligheid. Dat ze via het MIT of welke instelling dan ook een vinger aan de pols houden is niet waarschijnlijk maar een zekerheid. We weten al langer dat bedrijven – zoals L&H - in bevriende landen daar geen uitzondering op zijn. Overigens, dat de NSA ook over alle landsgrenzen heen beroep doet op specialisten van het hoogste niveau is al even vanzelfsprekend. De schuld van het financieel debacle bij de Amerikanen leggen is echter pure speculatie.

Maar ook zonder de aantijging van ‘spionage onder vrienden’, blijft het pijnlijk dat België zelf het belang van deze voor de deur staande hoogtechnologische doorbraak onvoldoende onderkende. Wanneer men de inspanningen voor het redden van financiële bedrijven of het bevriende middenveld vergelijkt met de onverschilligheid bij het failliet van L&H, is het duidelijk dat België als staat meer had kunnen en moeten doen. Men had het bedrijf tegen zichzelf moeten beschermen en desnoods tijdelijk nationaliseren. Dat vooral de gewone mensen slachtoffer werden van het L&H-failliet terwijl de  machtige financiële spelers grotendeels buiten schot bleven, lijkt wel een constante in de Belgische samenleving. Hier ging niet alleen een bedrijf failliet maar ook het moreel gezag van het Belgisch establishment kreeg een knauw. 

 

Voor de gedupeerde aandeelhouders is er een magere troost: ook zonder L&H kunnen spionagediensten zoals de NSA uw telefoongesprekken  afluisteren.

 

 

Pjotr