Gelijkgezinde media gezocht

 

 

MEDIA EN POLITIEK – ANDERS GELEZEN

 

 

Naar aanleiding van de publicatie van een nogal provocerend citaat vroeg een lezer of het wel goed was om een forum te bieden aan om het even welke opinie. Hij opent zijn reactie met een merkwaardige bedenking: “Meningen zijn er om van elkaar te verschillen. Dat punt hebben we in elk geval bereikt.”

 

Dit laat uitschijnen dat de lezer denkt dat wij verschillen van mening. Hij gaat er immers van uit dat ik het eens ben met de gepubliceerde mening van de Nederlandse politicus Wilders, voorzitter van de PVV (partij voor de vrijheid). Een niet onbelangrijke misvatting want het is een blijkbaar diepgeworteld vooroordeel dat publicisten enkel datgene publiceren waar ze het zelf mee eens zijn. Hetzelfde geldt duidelijk ook voor lezers die liefst een mening lezen waar ze het mee eens zijn. Hij vreest dat nogal wat linkse Vlaamsgezinden zouden kunnen afhaken wanneer ik extreemrechtse standpunten publiceer.

 

Dat Wilders – auteur van het citaat - een aansteller is en populistische praat uitkraamt mag waar zijn, maar hij is ook de voorzitter van een democratische partij die volgens de peilingen evenveel kiezers kan bekoren als de huidige regeringspartijen samen. Zo iemand bestrijdt men best met argumenten en niet met een taboe. Anders maakt men zijn partij alleen maar groter.

 

Lezers willen gelijkgezinde media

 

Wanneer lezers met dergelijk verwachtingspatroon de geschreven pers volgen, zal er wel geen enkele ‘ruimdenkende’ krant of blog zijn die perfect aansluit bij de ‘eigen mening’. Ooit was het wel zo dat elke krant zijn eigen gelijkgezinden bediende. Dat had het voordeel van de duidelijkheid en met een waaier aan verschillende kranten kon men  zowat iedereen tevreden stellen. Ziede wel, ik heb gelijk want  ‘t staat in mijn gazet.

Onlangs beklaagde een Bekende Vlaming zich bij De Bron omdat er een artikel gepubliceerd werd over Israël waarin een gewezen Belgisch ambassadeur pleit tégen een boycot van Israël. Hij verwijt de auteur om enkel over Israël te schrijven (wat toch moet kunnen) en niet over het onrecht dat de Palestijnen wordt aangedaan.  Dat de ene invalshoek de andere niet uitsluit is vanzelfsprekend. Maar blijkbaar heeft de BV vooral moeite met opinies die  eenzijdig zijn en niet overeenstemmen met zijn eigen mening. Volgens hem is er voldoende steun voor Israël, zonder dat De Bron hieraan meedoet. Misschien te recht maar De Bron staat open voor alle invalshoeken. Zeker wanneer het gaat over een zeer complexe situatie waar de internationale gemeenschap al jaren geen blijf mee weet.  

Deze twee getuigenissen zijn koren op de molen van de tamme media. Alvast voldoende reden om aan zelfcensuur te doen en enkel datgene te schrijven waarvan men veronderstelt dat het ‘graag’ gelezen wordt. Is dat de rol van de Vierde Macht? Is het dat wat de kritische lezer wil?     

 

Media als klankversterkers of net niet

 

Blijft toch die belangrijke vraag van de lezer of de media de rol moeten spelen van klankversterker voor om het even welke boodschap, in naam van de meningsvrijheid? 

Een argument dat dikwijls aangevoerd wordt om een opinie te weigeren, is dat de media er niet zijn om te polariseren. Hoewel Peter Vandermeersch, als hoofdredacteur van De Standaard niets liever had dan scherpe polariserende pennen. Dat verkocht goed en hij werd toen ook verkozen tot marketeer van het jaar. Daarenboven hebben we al kunnen vaststellen dat het niet volstaat om een probleem dood te zwijgen (denk maar aan de multiculturele problemen) om polarisatie te voorkomen.  

Een ander argument – dat dateert van de ‘zuilgebonden’ kranten – is dat de pers een opvoedende rol heeft en enkel gecontroleerde ‘juiste’ informatie mag doorgeven. Of het toen ging om juiste informatie of slechts geschreven vanuit de ‘juiste invalshoek’ bleef onduidelijk.

Meningsvrijheid wordt al te gemakkelijk losgekoppeld van de persvrijheid. De vrijheid om een mening niet te publiceren. Bizar dat het net de grootste verdedigers zijn van de vrije pers die heel duidelijk de meningsvrijheid beknotten, onder meer door reacties van lezers te censureren. In de krant De Standaard waar de rubriek ‘Opinie en duiding’ binnenskamers wel eens gekscherend het ‘rode klooster’ genoemd wordt, geeft zelfs de ombudsman toe dat er onvoldoende evenwicht is (tussen Vlaamsgezinde en Belgischgezinde) in de gepubliceerde opinies. Dat hij daar zelf ook geen afdoende verklaring voor had kan ik wel begrijpen.

 

Redacties schuilen onder een paraplu

 

Wellicht is het niet publiceren van de volledige waaier aan opinies een veel groter probleem dan het klakkeloos overnemen van extreme opinies waar het medium ‘geen verantwoordelijkheid’ voor neemt. Maar dit laatste is uiteraard ook niet onschuldig.

Een van de regelmatig gebruikte technieken om gekleurde informatie toch een zweem van objectiviteit te geven  is het interview. Bij sommige interviews kan een kritische lezer niet anders dan zich afvragen of de politicus ook zelf de vragen mocht stellen. Gratis reclame, terwijl in andere interviews de ene kritische vraag na de andere volgt. Twee maten en twee gewichten, op basis van de eigen overtuiging?

“De opinie uitgedrukt in dit artikel is enkel deze van de auteur”, zo valt te lezen onderaan elke opiniebijdrage gepubliceerd door De Bron (bij de kranten doen ze zelfs de moeite niet om dit nog te vermelden). De redactie trekt hiermee formeel zijn paraplu open voor het geval een of ander lezer aanstoot zou nemen aan een gepubliceerde opinie. Is dat wel nodig?

Consultatie van de normen die De Bron hanteert leren ons dat alle gepubliceerde opinies vooraf gecontroleerd worden op hun feitelijke correctheid en op de gevolgde redenering en geldigheid van de argumenten. Wanneer er toch een artikel gepubliceerd wordt dat niet in de smaak valt van een lezer, kan hij/zij dat kenbaar maken (duim omhoog of omlaag). Overigens maakt De Bron er een erezaak van om goed beargumenteerde lezersbrieven integraal te publiceren, al dan niet met een wederwoord van de auteur van het gecontesteerde artikel.   

Het is in elk geval niet de opdracht van een redactie om bepaalde opinies uit te sluiten. Waar ik wel voor durf pleiten is dat een redactie geen scheldproza publiceert. Wanneer Wilders het heeft over een ‘overjaarse hippie’, dan is dat niet vriendelijk maar wel een bestaande typering, en nog altijd veel minder erg dan de scheldwoorden die anti-Vlaamsgezinden gebruiken om hun tegenstanders te karakteriseren.

 

Anti-europees of tegen het huidig systeem

 

Als reactie op wat Wilders schrijft heeft de lezer een duidelijk andere mening over Europa: “Ik vind Europa met al zijn onvolmaaktheden het beste wat wij samen hebben opgebouwd. Er is veel kritiek mogelijk op het Europese beleid; met name dat vrijhandel zowat de alfa en de omega is van de Europese motor, terwijl Europa ook en misschien vooral een cultureel en sociaal project zou moeten zijn.

Ook het democratische gehalte van Europa is voor zeer ruime verbetering vatbaar. In mijn ogen zou er geen Europese Raad mogen bestaan - de machteloze 'president' (sic) Van Rompuy is maar een stroman voor de grote lidstaten die het hele debat domineren. Europa moet uitsluitend worden geleid door de Commissie - noem het voor mijn part de Regering - en gecontroleerd door het Europees parlement.

Lidstaten van de Europese Federatie dienen zich bezig te houden met bevoegdheden die de lidstaat niet overstijgen. De VS zijn een mooi voorbeeld van hoe het kan en moet. Voor mij is dit vele malen belangrijker dan de hele Vlaams-Belgische kwestie - al mag België van mij vandaag ophouden te bestaan, ten voordele van een Nederlandse Gemeenschap met 22 miljoen leden.”

Wanneer ik deze mening lees, dan lees ik een breed gedragen visie van een kritische pro-europese lezer die zich niet neerlegt bij de zwakheden van het huidige Europees bestel, maar het kind niet met het badwater wil weggooien. Tussen het botte anti-europees discours van sommigen en het beate geloof in de Verenigde Staten van Europa van anderen, is er gelukkig nog heel wat nuancering mogelijk.

Er kan ongetwijfeld een diepgaand debat gevoerd worden over de stelling dat de nationale staten zich enkel nog mogen bezig houden met territoriaal gebonden materies (hoewel de EU ook in deze materie al het voortouw nam). Zijn er in onze geglobaliseerde wereld nog persoonsgebonden materies – behalve de taal en ook die staat steeds meer onder druk - die het nationale niet overstijgen? Wie pleit voor een cultureel en sociaal Europa, pleit in feite voor een nieuwe natie. Dergelijk cultureel Europa hoeft echter geen natievorming op een lager niveau uit te sluiten. Integendeel, een welbegrepen cultureel Europa brengt respect op voor elke cultuur en versterkt net de diversiteit die inherent is aan een veelvolkerenstaat.

 

Liefst geen Europa als groot-België

 

De vergelijking die de lezer maakt met de VS vind ik niet zo goed gekozen. Immers, in de VS hebben de staten zeer veel eigen bevoegdheden en wordt (vooral door de republikeinen) de macht van Washington argwanend in de gaten gehouden. In de afzonderlijke Staten zijn sterk verschillende wetgevingen van toepassing. Een bewijs van de verregaande decentralisatie, terwijl in de EU een tegengestelde evolutie duidelijk voelbaar is: steeds meer dwingende regelgeving die diep in het leven van elke afzonderlijke staat ingrijpt. Heel dikwijls voorbijgaand aan  de lokale tradities en culturele verscheidenheid. Zou dát niet een van de belangrijkste redenen zijn waardoor veel mensen zich afkeren van de autoritaire EU-besluitvorming?

Een dictatoriale versie van een veelvolkerenstaat – waarbij ik spontaan denk aan de voormalige Sovjet-Unie en Poetins Rusland – is geen vooruitgang. Er is dus nog heel veel werk aan de Europese winkel en een debat ten gronde, mét inachtneming van de argumenten van voor- én tegenstanders, lijkt mij aangewezen. Wie dat debat niet aandurft ontbreekt het niet alleen aan moed. Het is een verzuim dat zorgt voor de bestendiging van het democratisch deficit van de EU. Ik kan mij niet voorstellen dat iemand een Europa, aka groot-België wil.

 

Citaten van de week

 

Di Rupo premier af (DS): Op een ‘Verkiezingsrally’ van de SP.A is Di Rupo die dag top of the bill. De andere namen op de affiche zijn komiek Geert Hoste, staatssecretaris John Crombez (SP.A) en vicepremier Johan Vande Lanotte (SP.A). Anders gelezen, Geert Hoste zou nooit durven verschijnen op een verkiezingsbijeenkomst van N-VA. Komiek dat wel en toegegeven zijn fratsen possen beter bij een Di Rupo en Vande Lanotte.

 

DS: Eenmaal de verkiezingen achter de rug zijn, begint voor elke partij, niet alleen voor de PS, de oefening om het eigen programma voor een stukje los te laten en op te schuiven richting compromis. En ook daarover maakt Beke zich weinig zorgen. ‘De PS wil al lang zo’n vermogensbelasting. Die wou ze in 2010 al en die is er nooit gekomen. Net zoals de uitbreiding van Brussel en de ‘corridor’ er ook nooit gekomen zijn’, zegt hij. Anders gelezen, zijn er ook wel enkele eisen van CD&V gesneuveld aan de onderhandelingstafel. Of zoals in vorige publicatie: voor ambitieuze politici eindigt het eigen programmade avond van de verkiezingen.

We blijven bij DS, bij meneer of mevrouw Opinie: Scoop kiest elke week een aantal citaten, met een kritische blik op sterke verhalen en hoe ze in de media gebracht worden. Auteur onbekend. Anders gelezen, is dat niet de ultieme oplossing: een onverwachte opinie door een onbekende auteur. Ga daar maar eens tegen in beroep!

DS Wouter Bos, voormalig PvdA-leider, is voor een referendum over de vraag of Nederland de euro moet behouden. Dat referendum zou volgens hem een ‘heldere keuze’ moeten zijn voor of tegen Europa. Dat zei hij in een debat. Een referendum is volgens hem de enige manier om de Europese integratie te voorzien van ‘democratische legitimiteit.

 

Doctoraat over intiem partnergeweld die Sabine Hellemans vandaag verdedigt aan de Universiteit Gent (DS): “Meer dan de helft van de mensen zegt dat hun partner geprobeerd heeft om contacten met vrienden of familie te beperken, hen te controleren, hen negeerde, bekritiseerde of kleineerde in het bijzijn van anderen. Of erger nog: hen bedreigde. (…) Slachtoffers van ernstige vormen van partnergeweld vinden we zelden terug in dit soort steekproeven, omdat die bang zijn voor de gevolgen als ze deelnemen aan dit soort studies.”

 

Pjotr