Kennis is macht, onwetendheid onderwerpt

ANDERS GELEZEN

Dat politieke partijen niemand ontzien en de populaire media wat graag uitpakken met smeuïge verhalen is van alle tijden. Het was dus geen verrassing toen het weekblad HUMO uitpakte met vertrouwelijke ontboezemingen van deelnemers aan de federale regeringsonderhandelingen. Lijdend voorwerp was ditmaal Bart De Wever die ze uiteraard incognito  typeerden als onwetend, slecht voorbereid en niet betrouwbaar. Hoewel dergelijke ontboezemingen bij weldenkende lezers hoogstens aanleiding geven tot een schouderophalen gaat het toch om bewuste imagobeschadiging. Zijn het niet dezelfde politici en hun entourage die voordien al het koninklijke “colloque singulier” aan hun laars lapten en zodoende al bewezen hadden onbetrouwbaar te zijn? Maar laten we dit verhaal over de tekortkomingen van Bart De Wever aangrijpen om het dieperliggend Belgisch probleem eens Anders te Lezen. In afwachting dat ook de kwaliteitspers hierop ingaat.

Kennis is macht

Waar gaat het in essentie over? Over partijleiders die onderhandelden over een beleidsakkoord op basis van al of niet correcte informatie. Blijkt uit het verhaal dat De Wever niet bekwaam was om voor de ingewikkelde materies zelf tot besluiten of concrete voorstellen te komen wegens zijn gebrek aan kennis. Onafgezien van de vraag of de andere partijvoorzitters wél beslagen waren in de materies die op de tafel lagen, moeten we vooral onthouden dat het gaat over de kennis die ontbrak en waardoor De Wever, althans volgens ingewijden, beroep deed op onder meer de kennis van de CD&V- studiediensten. Dat een kleine partij, zoals N-VA vóór de verkiezingsoverwinning van 2010, met nauwelijks inkomsten wegens weinig verkozenen, zich geen degelijke studiedienst kan permitteren is een belangrijke vaststelling. Het betekent onder meer dat niet alle partijvoorzitters over dezelfde kennis kunnen beschikken tijdens cruciale onderhandelingen. De traditionele partijen hebben uitgebouwde studiediensten en kunnen daarenboven beroep doen op de kennis van de middenveldorganisaties waardoor hun onderhandelingspositie wordt versterkt ten nadele van de kleinere partijen. Het grote deficit van N-VA is niet het gebrek aan kennis van één persoon, Bart De Wever, en evenmin het gebrek aan beslagen specialisten, maar wel dat ze afhankelijk zijn van basisinformatie die al of niet aangereikt wordt door belangengroeperingen, waarvan sommige hun afkeer voor N-VA openlijk etaleren (cfr Luc Cortebeeckx net voor de verkiezingen van 2010 in dS). Men zou voor minder wantrouwig staan tegenover de informatie die ze wel geven. Het kan nog erger, want in een verdeeld land zoals België wordt communautair beladen informatie gewoon niet verzameld, laat staan bekend gemaakt.

Onvoldoende objectieve kennis

Recent verwees Steven Vanackere (CD&V – ACW vleugel) op de noodzaak om samen met de middenveldorganisaties tot een nieuw beleid te komen. Dit is zelfs geen vrije keuze van de minister van financiën, want veel van de maatschappelijke basisinformatie wordt niet door de administratie verzameld maar door deze middenveldorganisaties. Dat ze daarbij naargelang hun invalshoek soms eenzijdige informatie verspreiden is evident. Het zijn en blijven drukkingsgroepen die in de eerste plaats het belang van hun leden verdedigen en niet het algemeen belang.

Op Canvas was er niet zo lang geleden een discussie tussen Marc Reynebeau (links progressief columnist) en Marc De Vos van de (rechtse) denktank Itinera. Reynebeau suggereerde dat de  keuze van de sponsors (ondernemers) wijst op een beïnvloeding van rechts, waarbij hij Itinera net niet beschuldigde om gekleurde informatie te verspreiden. Zijn die sponsors wel gebaat met wetenschappelijk verpakte informatie die niet strookt met hun opvattingen? Terechte vraag die ook van toepassing is voor alle belangengroeperingen, inclusief de middenveldorganisaties die zich via politieke partijen verzekeren van een grote invloed op het beleid en voor sommige beleidsmateries zelf bepalen wat goed is voor de bevolking.

Het zou mij verbaasd hebben mocht Reynebeau van deze gelegenheid niet geprofiteerd hebben om ook de denktank VIVES te stigmatiseren als dubieus, want volgens hem Vlaams-nationalistisch geïnspireerd. Een nogal doorzichtige poging die Anders Gelezen met plezier doorprikt. Immers, VIVES (denktank verbonden aan de KULeuven en waarvan enkele vooraanstaande leden behoren tot de Vlaamse vleugel van CD&V) werd precies opgericht omdat de Belgische staat tekortschiet als neutrale informatieleverancier, vooral wanneer het over de gewesten en gemeenschappen gaat. VIVES kadert trouwens in een vervolgverhaal dat begon met de publicatie van het “Manifest voor een zelfstandig Vlaanderen” door de denkgroep “In de Warande” die bij gebrek aan officiële cijfers zelf  de basisinformatie bijeensprokkelde om de transfers tussen Noord en Zuid in kaart te kunnen brengen. Dit is een tekortkoming van de officiële diensten en meteen ook het bewijs van een onvolwassen Belgisch federalisme dat geen transparantie verdraagt. Deze studie veroorzaakte niet alleen ophef omwille van de resultaten, maar gaf zelfs aanleiding tot strafexpedities tegen enkele ondertekenaars. Onder meer een baron werd daardoor persona non grata aan het koninklijk hof. Nochtans werd het resultaat van deze denkoefening nadien door niemand met argumenten tegengesproken en heeft het Belgisch establishment tot op de dag van vandaag moeite om te erkennen dat het met de transfers de spuigaten uitloopt. Hetzelfde geldt voor de onderzoeken die door VIVES werden uitgevoerd om onder meer de geldverslindende Brusselse machine in kaart te brengen. Het is feitelijk nog erger, want heel wat informatie is wel beschikbaar maar wordt angstvallig geheim gehouden omdat de misbruiken schering en inslag zijn. Een prominent journalist vertelde mij dat een Franstalige Brusselse politicus hem onomwonden had gezegd dat het “kot te klein zou zijn” mochten de Vlamingen weten wat Brussel met het federale geld allemaal doet. Wat is er nog meer nodig voor de Vlaamse politici, die beweren niet aan de hand te lopen van de PS en voorstanders te zijn van goed bestuur, om deze stal grondig uit te mesten vooraleer ze nog meer geld toe te stoppen? Schuldig verzuim. 

Bewuste domheid als kenmerk van de Belgische ziekte

Terwijl in vele landen waaronder Nederland de administratie als neutrale dienst beleidsondersteunende informatie verzamelt en analyseert wordt de Belgische administratie tegengewerkt door zowel de regeringskabinetten als door de politisering van de top van de administratie zelf. Laten we de dingen eens scherp stellen: kabinetten dienen ondermeer om beslissingen van de minister door de administratie te laten uitvoeren ook al weet men daar dat deze het algemeen belang niet dienen; en wanneer nadien blijkt dat deze binnen de coalitie niet kunnen, wordt daar in alle stilte een mouw aangepast. Zo komt het dat veel wetten dode letter blijven. Bij voorbeeld de toepassing van de taalwetgeving voor topambtenaren, zoals staatssecretaris Hendrik Bogaert (CD&V) ontdekte.

De politisering van de administratie is een perverse ziekte omdat geen enkele topambtenaar nog naar geweten kan handelen zonder zijn toekomst in gevaar te brengen. Wanneer bij voorbeeld voormalig minister van Defensie Flahaut op een schriftelijke kandidatuur van een vrouw uit zijn kieskring schrijft “je me permets d’insister” dan heeft zelfs de secretaris-generaal van het burgerpersoneel van Defensie geen keus: slikken of verplaatst worden.

Vanzelfsprekend ontkent men dat in alle toonaarden maar het volstaat om eens vast te stellen wat er gebeurt met klokkenluiders om te weten hoe het er in de werkelijkheid aan toegaat. Vandaar dat heel veel topambtenaren zich gedeisd houden en laten we eerlijk zijn, wie durft het hen kwalijk nemen? Zeker de journalisten niet die zichzelf censureren omwille van de druk van bovenuit. Kan het anders dan dat deze ontoereikende informatieverstrekking bedoeld is om de bevolking bewust dom te houden? Is er geen tegenstelling tussen enerzijds dit “dom houden” en anderzijds de grote inspanningen die men levert om via beter onderwijs de jongeren mondiger te maken? Al even onverstandig is het vanwege de politieke klasse om zich te keren tegen de "ambetantenaren" inbegrepen onderzoeksrechters die al te ijverig fraude bestrijden of andere misdrijven onderzoeken.

Geen informatie is soms foute informatie

Recent bleek nog maar eens dat beslissingen genomen worden zonder dat men over correcte informatie beschikt. De werklast van het gerecht in Brussel bij voorbeeld. De onderhandelaars beslisten bij gebrek aan informatie om de 80/20 regel, respectievelijk Franstalig/Nederlandstaligen, toe te passen. Toevallig een verhouding die de Franstaligen bevoordeelt, maar een kniezer die hierover valt. Toch niet onze slimme Vlaamse onderhandelaars die deze arbitraire verdeelsleutel accepteerden onder voorwaarde dat “later” een meting zou gebeuren. Het belet hen niet om BHV – kieskring en gerecht - te splitsen vóór de zomer, zodat de Franstaligen met het bijkomend geld snel snel een aantal benoemingen in Justitie kunnen doen, waardoor het risico bestaat dat na een eventuele bijstelling van de normen de budgetten ontoereikend zullen blijken te zijn om ook Nederlandstaligen aan te werven.

Het was bijna komisch hoe het duo Servais Verherstraeten en Melchior Wathelet in de Zevende Dag als verantwoordelijken voor de staatshervorming, hierover spraken. Verherstraeten had het over de splitsing van de kieskring BHV  terwijl Wathelet het had over de bijkomende financiering van Brussel. Iedereen beseft toch wel dat die splitsing enkel van belang is voor de verkiezingen in 2014 terwijl voor de Franstaligen  het Brussels geld  morgen al noodzakelijk is. Maar géén van beiden had het over de Franstalige rechters die bevoegd worden in Vlaanderen –volgens sommigen waaronder professor Vuye (UNamur) een etnische invulling – en nog minder over de benoeming van de burgemeesters in de faciliteitengemeenten die nu in fine afhangt van de voorzitter van de verenigde kamers van de Raad van State, desgevallend een Franstalige die de beslissing van een Vlaamse minister kan ongedaan maken. Samen met het geld voor Brussel zijn dat nochtans de twee redenen waarom alles heel snel moet geregeld worden, zeker vóór de gemeenteraadsverkiezingen in oktober van dit jaar.

Tenslotte was er nog een komische noot te horen tijdens hetzelfde programma, namelijk toen Ivan Devadder het had over de splitsing van de autokeuring en deze als belachelijk afdeed want de mensen kunnen toch kiezen voor een inspectie in een ander gewest. Had hij niet kunnen vragen aan Wathelet waarom de Franstaligen deze uitzondering  eisten en zodoende de splitsing in de feiten belachelijk en overbodig maakt? Verherstraeten zweeg wijselijk.

Mag ik eindigen met een positieve noot: is het u ook opgevallen dat dS meer dan vroeger informatie vanuit een Vlaamse invalshoek durft publiceren en Bart Sturtewagen geregeld vanuit een Vlaamse invalshoek genuanceerde commentaren schrijft?

Pjotr