07 mei 2008

Pacificatie- versus conflictmodel

Een commentaar op het artikel in De Standaard
Back to basics
geschreven door Bart Maddens, politicoloog KU Leuven

Anders gelezen

Dit artikel maakt naast de BHV problematiek iets anders duidelijk: de modus operandi eigen aan twee verschillende visies om tot een resultaat te komen.

Wanneer men kiest voor het pacificatiemodel dan is het logisch om als methode te kiezen voor onderhandelingen. Dat is de welbekende “Belgische compromis methode” waarbij men door geven en nemen een (labiel) evenwicht bewaart tussen de beide grote gemeenschappen. Deze methode heeft ongetwijfeld zijn voordelen. Immers niemand wil oorlog.

De tweede visie berust op een conflictmodel waarbij men de confrontatie aangaat wegens onverzoenbare, tegengestelde visies: de modus operandi wordt dan het gebruik van een ‘breekijzer’ dat erop neerkomt de andere gemeenschap op een (democratische) manier te dwingen om toe te geven. In het geval van BHV, kan dat door het gebruik van twee breekijzers: de inzet van de Vlaamse numerieke meerderheid in het parlement en daarnaast het politieke breekijzer, de weigering om toe te treden tot een regering als de splitsing geweigerd wordt.

Het interessante aan de actuele situatie is dat men voor het probleem van BHV aan Vlaamse kant gedurende vele jaren de pacificatiemethode toepaste maar uiteindelijk op 7 november 2007 overstapte naar het conflictmodel en meerderheid tegen minderheid stemde voor de splitsing. Vermits de Franstaligen geen regeringscrisis konden veroorzaken, er bestond immers geen regering om te doen vallen, werd opnieuw overgeschakeld op de pacificatiemethode en werd gepoogd om opnieuw tot een onderhandelde oplossing te komen.
Tegen de achtergrond van een dreigende nieuwe stemronde in het parlement, begin mei, poogt Leterme alsnog tot een onderhandelde oplossing te komen.

Twee mogelijke evoluties

Het pacificatiemodel leidt onvermijdelijk tot een oplossing waarbij men ‘een prijs’ betaalt voor de splitsing van BHV. Conclusie: deze prijs zal voor de groeiende Vlaamsvoelende gemeenschap altijd te hoog zijn, waardoor de polarisatie zal toenemen, zeker in Vlaams Brabant. De volgende communautaire crisis staat dan al geprogrammeerd. Ook de ‘Wijze staatsmannen’ beseffen maar al te goed dat ‘scheve dromedarissen’ geen lang leven beschoren zijn.
De voorstanders van deze oude methode verdedigen die prijs door te stellen dat er anders geen sprake zal zijn van de andere hervormingen die nog belangrijker zijn voor Vlaanderen. Met andere woorden via het pacificatiemodel kan Vlaanderen enkel vooruitgang boeken in de mate dat de Franstaligen dat willen en door de hoge prijs te betalen die ze daarvoor eisen. Gezien vanuit Franstalige hoek is dat een normale zaak: wie absoluut iets wil betaalt altijd méér dan de marktprijs. Dat de voorstanders deze waarheid liever verdoezelen is begrijpelijk. Dat ze de andere methode voorstellen als onmogelijk is intellectueel oneerlijkheid. Daarin heeft Bart Maddens volkomen gelijk.

Wie het conflictmodel wil volgen moet rekening houden met een lange periode van politieke onrust. Het volstaat immers niet om in het parlement de splitsing te stemmen. Tegelijk kan niet toegegeven worden op de eisen voor regionalisering en responsabilisering van de socio-economische hefbomen. Zowel voor de Vlamingen als de Franstaligen is dergelijke methode nieuw. Het vergroot de kans dat men hetzij tot een totale impasse komt met het fatale uiteenvallen van de staat als enig alternatief, hoewel dat weinig waarschijnlijk is, hetzij dat de crisis een catharsis veroorzaakt waardoor er toch een verregaande staatshervorming komt. Het einde van DIT België dat de plaats moet ruimen voor een ANDER België. Een staat waar de beide gemeenschappen elk hun eigen maatschappelijke visie kunnen waarmaken en enkel datgene samen doen waarover ze het eens zijn; dezelfde visie delen. Gezien de Belgische spitsvondigheid durf ik hierop geen naam plakken. Als we in staat zijn om de buitenwereld te overtuigen dat ons huidig model federaal is, zullen we er ook wel in slagen om een confederaal model te verkopen als een unieke federatie.

In beide modellen, pacificatie of confrontatie, zal de uitkomst naarmate ze uitblijft ook meer emotioneel geladen worden. De overwinning of de nederlaag des te groter. De media – waarbij het om veel meer gaat dan de klassieke kranten, tijdschriften en TV - zullen hierin een belangrijke rol spelen.

Ben ik er ver naast als ik denk dat het pacificatiemodel tijdelijke politieke oplossingen aanreikt maar tevens de polarisatie voedt en op langere termijn het gemeenschappelijk maatschappelijk draagvlak verkleint, terwijl het confrontatiemodel leidt tot een breuk in de (artificiële) Belgische samenleving waardoor een grotere stap naar beter bestuur mogelijk wordt en het wederzijds respect en verdraagzaamheid door de loutering uiteindelijk kan groeien?

Pjotr

2 opmerkingen:

Anoniem zei

wat ik zocht, bedankt

Unknown zei

Ik noem me graag een onafhankelijke als het gaat over politiek maar dat neemt niet weg dat ik een duidelijke mening heb.
Laat ons dan een kat een kat noemen.
Wanneer de "pacificatiemethode" nu al zo vele malen gefaald heeft om welke reden dan ook en ons land regelrecht naar de verdoemenis helpt gebruik dan toch de mogelijkheid die geboden wordt in de grondwet en laat ons uiteindelijk eens stemmen meerderheid tegen minderhied over de splitsing van BHV. Het lijkt me allemaal zo eigenaardig, de grondwet is de handleiding om op een "volwassen" manier met elkaar om te gaan, waarom gebruikt men de geboden kansen niet(?) temeer dat die artikels in de grondwet toch op een democratische manier gestemd geweest zijn waarbij "ALLE" partijen het er over eens waren ze na te leven (...is dat ook niet wat de heren zeggen wanneer ze de eed af leggen wanneer ze hun ambt opnemen ...we zweren de grondwet en de wetten van het Belgisch Volk te eerbiedigen ...).
Je kan toch niet terugkrabbelen en je gelijk halen door opeens niet meer akkoord te zijn met de toepassing van die grondwet, het is alsof we zouden zeggen op een bepaald ogenblik dat niet iedere Belg meer gelijk is voor de wet omdat bij een bepaald despuut dit recht op een of andere manier een, belangengroep, partij, taalgemeenschap, .... zou schaden.
Hoe eenvoudig zou het kunnen zijn, laat de taalgrens de grens zijn van de gemeenschappen en geef Brussel (niet de randgemeenten) een Europees statuut, met andere woorden maak Brussel los van België en geef dit aan de Europeese Unie die het kunnen uitbouwen tot een wereldmetropool en die op de koop toe zowel aan de franstalige de duitstalige als de nederlandstalige gemeenschap enorme voordelen zou opbrengen. Nog een laatste bedenking, laat dit potje nog maar even borrelen en je zal zien dat onze buurlanden Frankrijk, Nederland of Duitsland als haaien de Hoofdstad van de Europeese Unie naar zich toetrekken en dan wordt Brussel een onbelangrijk klein stadje waar niemand nog over praat, op dat ogenblik zal ons probleem opgelost zijn want dan wil geen van de Belgische partijen zich nog druk maken over Brussel.
Ik hoop dat het niet zo ver moet komen