Vlaamse christendemocraten

ANDERS GELEZEN

Marianne Thyssen treft geen schuld voor de verkiezingsnederlaag van CD&V, maar het is wel goed dat ze verzaakt aan het voorzitterschap. Omdat het te zwaar is voor een voorname vriendelijke en frêle mevrouw. Maar vooral omdat de partij hoogdringend met zichzelf in het reine moet komen. Zal men de kracht vinden om voorbij de cijfertjes van de laatste verkiezingen te kijken? Niet dát het misliep maar waarom, is belangrijk.

Deel I Waarom het misliep

CD&V is voor alles een machtspartij wiens opperste betrachting het is om deel te nemen aan de Belgische macht. In die rol heeft ze in grote mate bijgedragen tot de institutionele hervormingen; een grote verdienste en tegelijk een grote verantwoordelijkheid. Door die hervormingen werd België een institutionele doolhof waar alleen nog loodgieters, rechtsgeleerden en (scheids)rechters hun weg in vinden. De mensen kregen de indruk dat het allemaal boven hun hoofden geregeld werd. Terecht, want wie nagaat hoe alles tot stand kwam kan zich niet van de indruk ontdoen dat ze enkel politieke akkoorden sloten waarvoor ze slechts achteraf en met tegenzin een maatschappelijk draagvlak zochten. Verkiezingen, de ultieme toetssteen, werden een last – veel te dikwijls kon de kiezer zich uitspreken en ze durfden al eens foert zeggen. Het begon echter vroeger, toen men de parlementaire macht inperkte via allerhande loodgieterij – denk maar aan de ‘volmachten’ van de regering onder J.L. Dehaene. Niets minder dan een aanslag van de uitvoerende macht op de wetgevende (en controlerende) macht. Het ging rapper met wat minder democratie, zei men, net zoals in elke goedmenende dictatuur. Zo gemakkelijk, dat het werd bestendigd ook toen er wel tijd was voor een degelijke wetgevende en controlerende macht.

CD&V heeft, samen met de andere Vlaamse traditionele partijen, in de loop van de laatste decennia twee cruciale fouten gemaakt:

1. de parlementaire democratie laten verworden tot een slaafs verlengstuk van de uitvoerende macht en meteen ook de Vlaamse meerderheid opgeofferd op het altaar van de Belgische macht.

2. door de opeenvolgende institutionele hervormingen heeft ze bijgedragen tot de verschuiving van de macht naar de regio’s en gemeenschappen zonder de gevolgen ervan te willen inzien: dat België geen eigen macht meer heeft en het federale niveau reeds jaren geen morele en materiële meerwaarde meer te bieden heeft. Omdat de federale regering enkel nog functioneert bij de gratie van de vertegenwoordigers van de regio’s.

Door haar volksvertegenwoordigers monddood te maken (fout 1) tastte ze het belang aan van de énigen binnen een partij die maatschappelijk relevant zijn. Verkozenen van vlees en bloed, tastbaar aanwezig in de straat en onzichtbaar in de roddelpers. Waar mensen graag contact mee willen hebben én waar ze kunnen naar opkijken. De teloorgang van de scheiding der Machten, de gevolgen van zowel morele als materiële schandalen waarbij vooraanstaanden – helaas niet langer samenvallend met het begrip hoogstaand - uit de DRIE Machten betrokken zijn, heeft het politiek bedrijf aangetast tot in zijn kleinste vezels.

Toen de verguisde Yves Leterme zijn woord jegens de Vlamingen niet hield en koos voor de Zestien (met instemming van het partijbureau) heeft men collectief een verkeerde strategie gevolgd en hun geloofwaardigheid zelf onderuit gehaald. Dat hij bij zijn ontslag op 14/07/2008 zei dat de limieten van het federale niveau bereikt waren, klonk daarom als een laattijdige schuldbekentenis van de ganse traditionele politieke klasse (fout 2). De onvoltooide hervormingen, het dagelijks gekrakeel en het gebrek aan krachtdadigheid – rustige vastheid weet u nog? -wegens uiteenlopende visies zijn slechts symptomen van een uitgeleefd model.

De reden waarom het misloopt bij de traditionele partijen en vooral met een machtspartij als CD&V is dat ze de gevolgen van hun eigen institutioneel hervormingsbeleid niet inzien en blijven leven in een wereld van formele schijnmacht en -democratie. Wie de macht verschuift naar de regio’s heeft geen reden om halsstarrig vast te houden aan de Zestien. Toen een generaal tijdens een rondrit door Napels bij het zien van een huizenhoge foto van Maradona vroeg wie dat was, antwoordde de gids: Mon général, deux pieds sur terre s’il vous plaît …

Deel II Een positief verhaal en een nieuw leiderschap

Terwijl een deel van de partij zich wentelt in cynisme – nu moet een nationalist België redden, dixit Mark Eyskens – en nog steeds weigert in te zien dat de catastrofale verkiezingsuitslag het gevolg is van de jarenlange onduidelijkheid die de CD&V bewust koesterde, is er dank zij deze les in nederigheid, hoop op duidelijkheid: dat de christendemocraten eindelijk de omslag maken en duidelijk kiezen voor een Vlaamse christendemocratie die eerst en vooral verantwoording verschuldigd is aan zijn kiezers: Vlamingen. Simpelweg omdat er géén Belgen bestaan die niet eerst Vlaming, eerst Waal of eerst Brusselaar zijn.

Tijdens een lezing voor VIRA (22/06 , Vereniging voor Internationale Relaties Anders) stuurde Kris Peeters een positieve Vlaamse boodschap uit. Een deelstaat (noteer alvast deze benaming in het steeds langer wordend lijstje van taalkundige verleiding om de roep naar zelfstandigheid te kanaliseren) die België niet opdoekt maar duidelijk herleidt tot zijn ware proporties. Vlaanderen, zo verklaarde hij, moet zich internationaal blijven profileren – het was knarsetanden bij de aanwezige (gewezen) ambassadeurs en federale diplomaten – weliswaar in samenwerking met de federale diplomatie. Economische en culturele samenwerking met andere Europese regio’s op basis van een welbegrepen eigenbelang is het nieuwe mantra. Weg van die verplichte institutionele benadering met zijn formalistische structuur die zich bedient van ronkende titels als ‘Ambassadeur van Zijne Majesteit Koning der Belgen’, maar steeds minder betekent. Veel minder in elk geval dan de Port of Anwerp & Zeebrugge zo wist hij uit ervaring. Even dacht ik Bart De Wever te horen spreken.

Belangrijk ook dat hij de slogan wat we zelf doen, doen we beter, niet afvalt maar ontdoet van de karikatuur die Belgicisten ervan maken. Integendeel, Vlaanderen doet het goed door vooral hard te werken aan zijn zwakke punten.

Uitgaan van de eigen kracht om een samenleving in stand te houden die altijd open was en precies daardoor zich nooit heeft neergelegd bij de dominantie van een aanmatigende elite. Een gemeenschap die liever samenwerkt met respectvolle partners, vrienden en buren dan met landgenoten die hen niet respecteren. Een volk dat zijn lot in eigen handen wil nemen. Voorzichtig maar toch duidelijk.

Zal CD&V nu durven kiezen? Er is voor beide strekkingen, zowel de Belgisch- als Vlaamsgezinde, een kiezerspubliek. Maar wie beide wil zal tussen twee stoelen vallen. De keuze is gemakkelijk voor wie vooruit kijkt en rekening houdt met een grondige hervorming ten voordele van de regio’s. Alleen zal men een beetje ballast moeten lossen wil men die hoogte halen.

Wie dS (24/06) openslaat op bladzijde 6, krijgt een fotogalerij van potentiële kandidaten voor het voorzitterschap te zien. Bij het bekijken van de foto’s had ik zowel een déjà vu gevoel als een beetje gêne om zoveel bloedarmoede. Behalve Kris Peeters is er werkelijk geen enkele kandidaat die datgene uitstraalt wat de Vlaamse christendemocraten nodig hebben: iemand waar men kan naar opkijken. Of toch: er is nog één plaatsje vrij, waarop de foto ontbreekt. Voor een nieuwe charismatische leider die heel veel Vlaamse christendemocraten met open armen zullen verwelkomen: Bart De Wever.

Mocht hij weigeren zijn andere kandidaten welkom; alleen tsjeven dienen zich te onthouden.

Pjotr
ANDERS GELEZEN