Media en politiek anders gelezen
Genoeg nieuws gehad over de verkiezingen? Ik alvast wel.
Laten we het eens hebben over de machtsstrijd bij Knack. Er zijn zo van die
goedgelovigen die overtuigd zijn van de eerbare bedoelingen van de media om ons,
kijkers en lezers, zo goed mogelijk te informeren. Wie echter na een zware dag
nog een beetje kritische zin heeft overgehouden bij het aanzetten van de TV of
het lezen van een krant of weekblad, weet wel beter. ’t Is omdat de commercie
geen eerlijke journalistiek meer toelaat, kwettert men ten allen kante. Mag ik
mij daar eens ferm tegen verzetten, want naar mijn aanvoelen is dat een, minstens
ten dele, onterecht argument. Wel gemakkelijk om de doelstelling van de
“krantenman” te versluieren en de gestuurde informatie of desinformatie door de
redacties te verdoezelen.
De Knack story anders
gelezen
Tijdens een lezing over dS verklaarde een voormalig bekend
journalist van dS dat krantenmannen - de Leysens en Co - een krant willen om hun
mening te kunnen verkondigen. Vroeger was dat zelfs heel duidelijk, maar hoewel
het nu minder duidelijk is, blijft de uitspraak van deze prominente ingewijde
overeind. Voor Knack was het duidelijk de bedoeling om een hoogstaand
Vlaams magazine te maken: pluriform maar
vooral ook Vlaams en die laatste doelstelling werd zo langzamerhand een “unique
selling proposition” onder de traditionele Belgischgezinde mediakanalen (zowel
TV als gedrukte pers).
Meegezogen in de slipstream van deze maatschappelijke pro-België
keuze, ontwikkelden veel journalisten een vorm van autocensuur en verdween de
Vlaamse invalshoek langzamerhand. De opkomst van het Vlaams Blok bezorgde hen
daarenboven een argument om elke Vlaamse invalshoek af te doen als een blijk
van bekrompenheid of erger. Dat ze, ondanks hun progressieve inborst, zelf
op de schoot gingen zitten, soms letterlijk, van de oerconservatieve Belgische
krachten, werd niet alleen getolereerd maar zelfs aangemoedigd. Ons-kent-ons,
is een fenomeen dat nog meer dan in de politieke wereld lucratief is in het
“crossmediale” medialandschap. Men zou zich kunnen afvragen of dat
“crossmediale” niet door en voor hen is uitgevonden. Het heimelijk huwelijk
tussen Belgischgezinde krachten – zowel van links als van rechts - en deze meegaande
journalisten hebben de media als vierde macht volkomen ongeloofwaardig gemaakt.
Of het nu uit autocensuur is of omwille van een opgelegde redactionele lijn,
wat de media aan hun kijkers en lezers nog aanbieden heeft één
gemeenschappelijk kenmerk: het mag de politieke machtshebbers (en het Belgisch
establishment) niet al te veel pijn doen. En wie dat wel doet, zoals onlangs de
twee onderzoeksjournalisten van de VRT, wordt prompt op de vingers getikt.
Dat er in Knack een openlijke oorlog is uitgebroken tussen
enerzijds Rik Van Cauwelaert en Koen Meulenaere, die zich verzetten tegen de
komst van een nieuwe hoofdredacteur van linkse signatuur, en anderzijds het
bestuur, is in menig opzicht verwonderlijk. Voor Van Cauwelaert die – samen met
satirist Meulenaere - zowat de enige overgebleven gezagvolle journalist is die
zeer kritisch durft te zijn voor de machtshebbers, betekent deze keuze in feite
een afkeuring van zijn onafhankelijkheid. Het miskennen van een volgehouden
terughoudendheid in zijn relaties met de derde macht. Nochtans weet de lezer
maar al te goed dat een journalist die de derde macht kritisch durft te
benaderen recht in zijn schoenen moet staan. Het geeft hem of haar een groot
aanzien (maar ook het blad waarvoor ze schrijven) en vooral daarom is Van Cauwelaert zo belangrijk geworden voor
zijn lezerspubliek. Verwonderlijk ook dat krantenman Rik De Nolf en de al even
overtuigde Vlaming en voorzitter van de raad van bestuur van Roularta, Hugo Vandamme,
lieten betijen. Of hadden ze het niet zien aankomen dat Van Cauwelaert zich zou
verzetten? Onvoorstelbaar toch, want anders was hij als directeur strategie toch
betrokken geweest bij de besluitvorming. Het is veel plausibeler dat hij net
omwille van het verwachtte verzet werd genegeerd en dat moet ongetwijfeld hard
zijn aangekomen.
Maar is het dan de commercie? De tegenvallende cijfers die
het bestuur dwongen om een open breuk met Van Cauwelaert en Meulenaere te
riskeren? Het kan zijn, maar dan zullen ze onderhand wel beseffen dat het
commercieel gezien een stommiteit was. Na mijn oproep kreeg ik tientallen
reacties van lezers die dreigden met of daadwerkelijk hun abonnement opzegden. Ze
zullen het ongetwijfeld voelen in hun portemonnee en in West-Vlaanderen zit die
heel dicht bij het hart!
In dS online verscheen – als een dief in de nacht – op
zondag 7 oktober om 03.00 uur een artikel met als titel: “Lezers volgen
boegbeelden in protest tegen nieuwe hoofdredacteur” van Jesse Van Regenmortel.
Citaat: “De aanstelling van Jörgen Oosterwaal als hoofdredacteur van Knack blijft
voor beroering zorgen. Lezers volgen massaal de twee belangrijkste journalisten
van het weekblad in hun protest en zeggen hun abonnement op.” In Roeselare
verslikten ze zich ongetwijfeld in hun zondagse brioche met zacht gekookt
eitje. Eenmaal goed wakker stond blijkbaar niet alleen de telefoon roodgloeiend
en zie, het artikel was opeens verdwenen van de webstek van dS. Het
moeten er zoveel geweest zijn dat ook Jos Grobben zich genoodzaakt voelde
om elke opzegger een mailtje te sturen
waarin hij de keuze van Oosterwaal als nieuwe hoofdredacteur verdedigt. Citaat
“Ik kan u verzekeren dat wij bij zijn aanstelling niet over één nacht ijs zijn
gegaan. Uit een grondige selectieproces kwam hij gezien zijn ervaring met het
maken van bladen, zijn leidinggevende capaciteiten en zijn pakkende
schrijfstijl, als beste naar voren. Ik zou u graag nog een andere overweging
meegeven. Van redacteurs en bij uitbreiding hoofdredacteurs van Knack vragen
wij niet of ze voor
Anderlecht zijn en tegen Standaard, wij vragen hen niet of ze vegetariër zijn
of vleeseter, wij vragen hen evenmin of ze Yves Leterme sympathiek vinden of
niet. (…) U vreest als lezer dat Knack geen pluriform of onafhankelijk magazine
meer zal blijven. U vreest dat wij met letterlijk schatplichtige mensen werken
die het magazine een vreemde koers zullen uitsturen. Wij zorgen ervoor dat dit
niet zal gebeuren.”
Maar wie is Jos Grobben? De kingmaker van Knack of zoals
voormalig hoofdredacteur Karl van den Broeck in De Morgen schreef, de kwade
genius die uit persoonlijke rancune Van Cauwelaert buiten wilde en hiervoor
gehoor vond bij de nieuwe generatie De Nolf en francofiele schoonfamilie? Zijn
de eigenaars en bestuurders de speelbal geworden van een intrigant die net als
Oosterwaal van linkse signatuur is?
Hoewel slechts een flauw afkooksel van wat een Bladspiegel
is, geeft voormalig hoofdredacteur Knack, Karl van den Broeck niet alleen uiting aan zijn eigen frustratie maar hij vertelt
er iets bij dat alvast voor mij heel relevant is. Even meelezen: "Zijn (Grobbens)
oude contacten bij zijn rode vrienden in Limburg leveren resultaten op. De
provincie Limburg, het wingewest van de Socialistische Mutualiteit, laat de
Knack-redactie speciale magazines maken om de troeven van de bronsgroene
provincie te bezingen. Het gerinkel van de kassa klinkt Katrien (dochter van
Rik De Nolf) en Xavier (de francofiele schoonzoon) als muziek in de oren. Macht
komt niet uit de loop van een geweer, zoals Mao vroeger zei. Macht komt van de
subsidies van de rode vriendjes van Jos Grobben.”
Deze boute bewering
intrigeerde mij zozeer dat ik een mail stuurde naar meneer Grobben met copy
voor voorzitter Hugo Vandamme en Karl van den Broeck, om deze bewering te
weerleggen of te bevestigen. Als afsluiter liet ik weten dat geen antwoord
enkel mijn vermoeden zou versterken dat deze vermelding correct was. In
afwachting van een ontkenning ga ik ervan uit dat Grobben inderdaad een
socialistische pion is in de strijd om de macht over de media door de
socialistische zuil, die wel Vlaamse kiezers heeft maar voorts in ruil voor
machtsdeelname voorrang geeft aan de samenwerking met de machtige Franstalige
partijgenoten. Deze uitspraak geeft ook aan dat al of niet verdoken sponsoring
door de (partij)politieke wereld wel degelijk een factor is in de manier waarop
de media omgaan met hun opdracht. Dit is helaas geen alleenstaand geval en al
evenmin beperkt tot één traditionele partij, hoewel sommige socialisten het wel
heel bont maken in hun machtshonger. Geen zinnig mens die nog gelooft dat dit
een uitzondering is en alleen daarom al heeft Rik Van Cauwelaert (die
ongetwijfeld van deze ongezonde relaties wist) gelijk om zich te verzetten
tegen een hoofdredacteur die eveneens inkomsten puurde uit opdrachten voor
socialistische kopstukken; Patrick Janssens en de onvermijdelijke Johan Vande
Lanotte. Zou Oosterwaal als hoofdredacteur publicaties toelaten waarin zijn
voormalige broodheren door beide journalisten aan de schandpaal worden
genageld? Bij de VRT kennen ze alvast het antwoord op die vraag.
Is vernieuwing niet mogelijk met Rik Van Cauwelaert en Koen
Meulenaere, zoals een topman beweert? Uit het artikel van Karl van den Broeck weten
we alvast dat deze vernieuwing de facto neerkomt
op het opofferen van twee kritische boegbeelden in ruil voor politieke
sponsoring. Een kaakslag voor elke rechtgeaarde lezer. Zou het
desgevallend niet commercieel beter zijn, maar vooral ook getuigen van
moed, om de foute beslissing toe te geven
en ze terug te schroeven? Anders blijft het een onuitwisbare smet op het
blazoen van Knack.
Of is er onder druk van buiten uit afgerekend met de Vlaamse
pennen? Laten we niet vergeten dat Roularta ook aanwezig is op de Franse, Brusselse
en Waalse markt en dus vanuit die kant wenken kan gekregen hebben om de Vlaamse
verzuchtingen minder te steunen? In elk geval met het (tot op vandaag
eventueel) verdwijnen van Rik Van Cauwelaert en Koen Meulenaere zijn de enige
verliezers de Vlaamsvoelende lezers van Knack, niet de Belgischgezinde. Ik zou in
elk geval de lezers die afhaakten geen
eten willen geven. Maar als het een troost kan zijn voor Grobben en Co: er zijn
ook lezers die geen hoge pet op hebben van RVC en KM en op de site van Knack
schreef een lezer zelfs dat hij Knack kocht omdat hij Focus zo fantastisch
vond.
Uitspraak van de week
Luckas Vander Taelen: Indien de Vlamingen (tijdens de federale
onderhandelingen) echt hadden durven pokeren, hadden ze moeten zeggen, on est
demandeur de rien, maar, Philippe Moureaux (PS), als jij geld wilt voor
Brussel, moet je de boel eerst eens opruimen. Maar wat hebben de Vlamingen
gedaan? Ze hebben 500 miljoen euro op tafel gelegd voor de splitsing van BHV.
Wat een triomf was me dat, je hebt de explosies van volksvreugde in de Rand
kunnen zien.”
Pjotr
Anders Gelezen