Verkiezingscampagne mei 2014

MEDIA EN POLITIEK ANDERS GELEZEN

 Deel 1  Een nationaal debat

PIERRE THERIE – Het VTM-RTL debat op dinsdagavond (13/05) tussen De Wever en Magnette werd door de verzamelde pers becommentarieerd naar eigen inzichten. In navolging van ‘Anders Gelezen’.

 Maar twee nationale partijen

 Dat men het debat tussen De Wever en Magnette als een nationaal debat presenteert is heel betekenisvol en terecht. Het geeft aan dat al de andere debatten slechts regionaal zijn, bedoeld voor de eigen gemeenschap. Met andere woorden, met uitzondering van de twee ‘nationale debatten’ tussen de voorzitters van N-VA en PS, hadden de respectievelijke (TV én geschreven pers) media geen enkele aandacht voor de federale verkiezingen. Of moet het herhaald worden dat de federale verkiezingen  dienen om een federale regering te vormen, die tot nader order bestaat uit Franstaligen en Vlamingen. Een debat tussen zij die samen aan de tafel zullen zitten om het regeerprogramma voor de komende vijf jaar te onderhandelen is veel relevanter dan het borstgeklop voor de eigen gemeenschap.

Het is daarom godgeklaagd dat slechts De Wever de kans kreeg om zich te meten met Magnette en de andere partijvoorzitters niet in beeld kwamen. Ik zou wat graag eens Wouter Beke (of Kris Peeters) en Gwendolyn Rutten zien debatteren met Magnette. Bruno Tobback die in de clinch gaat met Charles Michel of Didier Reynders. Peter Mertens kan zich meten met cdh voorzitter Benoît Lutgen. En Ecolo en Groen kunnen samen eens op de rooster gelegd worden over de verschillen in hun gemeenschappelijk programma. De topper zou dan kunnen het ‘gezond verstand’ van JM Dedecker zijn tegen Olivier Mangain. Of zou die liever in debat gaan met Gerolf Annemans?

Waarom niet de verschillen tussen deze partijen verduidelijken. Vooral omdat die blijkbaar nu reeds beslist hebben om zonder N-VA aan tafel te gaan zitten. Met de categorieke afwijzing van N-VA door Magnette, waarbij de Vlaamse traditionele partijen zich zonder veel verweer zullen neerleggen, blijft dat de enige ‘haalbare’ oplossing. Want beste lezers, het volstaat dat ‘de Franstaligen het niet willen’.

Straatvechter versus gladiator

Uit de commentaren blijkt dat zowat elke opiniemaker of journalist een ander debat zag. Voor de ene werd het nu wel heel duidelijk dat het sociaal programma van N-VA asociaal is en Magnette de grote winnaar was. Anderen vonden dat Magnette vooral agressief was, een straatvechter die slagen onder de gordel niet schuwde. Bijwijlen arrogant en ook voor de neutrale kijker zeker geen vriendelijke politicus die zijn tegenstander liet uitpraten.

Het beeld dat ik van Magnette onthou is niet dat van een winnaar of een verliezer, maar van een politicus die bijna elke interventie gebruikte om kritiek te spuien over het programma van zijn tegenstander, en in grove algemeenheden bleef steken wanneer het ging over het eigen programma.

De Wever oogde als een vermoeide gladiator die aan zijn zoveelste gevecht begon. Het is duidelijk dat hij de volledige last moet dragen van deze campagne nadat enkele luitenanten door de mand vielen. Maar de media-heisa omdat Jambon zijn eigen programma niet kende stond in sterk contrast met de terughoudendheid van diezelfde media toen bleek dat ook Kris Peeters zijn programma al even weinig kende (vrijstelling pensioenen; enkel korte vermelding in DS 12/05).

Gelukkig bleef De Wever heel koel en liet hij zich niet opjagen door de agressiviteit van de tegenstander. De TV studio’s zijn bijlange niet meer de plaats van democratie, maar arena’s.

Ontgoochelend maar ook heel relevant is mijn conclusie. Het decor voor dit debat was niet te vergelijken met het Romeinse ‘foro romano’, dat symbool staat voor de democratie. De TV studio was de moderne versie van het enkele honderden meter verder gelegen ‘colosseo’. Brood en Spelen in een modern amfitheater.

Mag het ook over programma’s gaan

Sinterklaas spelen en van alles beloven is niet ernstig. Iemand zou toch eens moeten berekenen hoeveel die superrijken waar Magnette het geld wil halen jaarlijks moeten bijdragen om al de beloften van de PS te kunnen betalen. Lastenverlaging voor de werkenden, cadeautjes voor de middenklasse, onbeperkte werklozensteun en ga zo maar door. Ondertussen is Wallonië er niet in geslaagd om haar begroting in evenwicht te brengen en tikt hun regionaal veroorzaakte aandeel van de staatsschuld verder aan. Misschien ook eens berekenen welk aandeel Wallonië en Brussel moeten leveren om hun ‘fair share’ te besparen om de Europese normen te halen? Ik vermoed dat al zeer snel zal blijken dat de superrijken die hij viseert niet zullen volstaan om al die miljarden op te hoesten. De vrees van De Wever dat het niet alleen de superrijken zullen zijn maar ook de welstellende (meestal Vlaamse) middenklasse die zal moeten opdraaien voor de PS plannen, is gegrond.

Helaas, de Vlaamse media beseften duidelijk niet hoe belangrijk de berekeningen van de Franstalige programma’s zijn voor de volgende onderhandelingen. Stel u even voor dat naast elk resultaat van de Vlaamse partijen ook de grafieken van de Franstalige partijen zouden beschikbaar zijn. Zou dat niet veel belangrijker zijn dat het gehakketak van partijen die wel mooie plannen hebben, maar als puntje bij paaltje komt daarvan niets kunnen realiseren zonder de toestemming van de Franstaligen. En het resultaat van die compromissen werd sinds de eerste staatshervorming (1970) steeds nadeliger voor de Vlamingen. Zou er iemand zijn die nog durft geloven dat het de volgende keer anders zal zijn? Dat Vlaamse onderhandelaars niet a priori hun verzuchtingen zullen beperkten tot ‘wat voor de Walen aanvaardbaar is’.

Deel 2 Verkiezingen, de laatste rechte lijn

PIERRE THERIE - Bij het ingaan van de laatste rechte lijn naar de verkiezingen van 25 mei kan er nog veel gebeuren. Elke partij moet opletten voor de spreekwoordelijke wolfsklemmen en schietijzers.

CD&V en de electorale impact van JLD

Dat in Vlaanderen de kaarten verdeeld zijn is niet zo zeker. Met het overlijden van Jean Luc Dehaene wijzen politologen zoals Carl Devos erop dat dit wel eens kiezers zou kunnen bewegen om hun stem te geven aan CD&V. Dat zou dan het ultieme electorale geschenk zijn van JLD, die bij leven en zoals hijzelf zei, niet happig was op verkiezingscampagnes. Alhoewel niet weinigen JLD vooral herinneren zoals hij op het einde was: een ‘graaiende’ JLD die veraf stond van zijn jeugdig scoutisme. Als ACW getrouwe zal hij bij de ARCO-spaarders allicht ook van zijn pluimen verloren zijn. Zijn prestaties zijn opmerkelijk, maar het uiteindelijk resultaat van alle staatshervormingen is dat België een beetje ontmanteld werd maar Vlaanderen nog steeds met haken en ogen vastgeketend blijft aan een vergrendeld federaal bestuur.

CD&V heeft met Kris Peeters een ervaren kandidaat-minister-president. Maar zijn confederalistische droom staat in schril contrast met de visie van zijn eigen partij en de christelijke zuil die Vlaanderen blijven zien als een ondergeschikt (win)gewest. Jean-Luc Dehaene verpersoonlijkte deze staatsbehoudende visie met brio. Met een programma dat zowel voor links als rechts aanvaardbaar is zal men gemakkelijker partners vinden na de verkiezingen. Maar veel enthousiasme en vernieuwing tijdens de verkiezingsstrijd straalt het niet uit. De aanduiding van een kopman voor het Vlaams parlement zonder noemenswaardige verdiensten buiten de eigen partijorganen, zorgt zelfs intern voor heel wat ongenoegen.

N-VA positivisme in plaats van negativisme

N-VA heeft de keuze gemaakt om de sociaal-economische problemen voorop te stellen. Dat was ook de aanbeveling van politologen zoals Carl Devos. Toen reeds heb ik gewaarschuwd dat deze oproep gevaarlijk was, hopelijk niet doelbewust. Het positieve confederale verhaal met ruime autonomie voor Vlaanderen verenigde heel veel Vlamingen over de partijgrenzen heen. Met hun  verdelend (en als asociaal gepercipieerd) socio-economisch verhaal dreigen ze opnieuw een deel van hun aanhang kwijt te raken. Het zal er voor N-VA op aan komen om - zoals ook de Gravensteengroep aangaf – opnieuw aan te knopen met het positivisme van een Vlaamse visie en zich niet te beperken tot het verdedigen tegen de sociale bangmakerij.

Overigens valt er over de begrenzing van de werklozensteun in de tijd veel te zeggen. Maar het is vooral de manier waarop het gepresenteerd werd dat munitie biedt voor de tegenstanders. Wat N-VA voorstelt kan op een veel minder negatieve manier gebracht worden. Het komt er eigenlijk op neer dat een werkloze initieel meer krijgt dan vandaag, maar na drie jaar een stuk minder dan nu. Of men dat nu leefloon noemt of een lagere uitkering, maakt geen verschil. Waarom dan niet de werklozensteun behouden maar de uitkering zodanig verminderen dat het steeds minder aantrekkelijk wordt voor de fraudeurs. Men zou meteen bij de bepaling van de degressiviteit ook rekening kunnen houden met de individueel geleverde bijdragen aan ons sociaal systeem. Zodat mensen met een tegenslag niet op dezelfde manier behandeld worden als de langdurige profiteurs die nauwelijks of helemaal niet bijdroegen.

Open VLD versus PS

De keuze van Open VLD om zich vooral communautair te onderscheiden van N-VA is een gewaagde keuze. Misschien zijn er nog wel echte Belgen maar na de regering Di Rupo waarin de liberalen knarsetandend heel wat moesten slikken doet het beeld ontstaan van een bende masochisten. Ze steunen een beleid dat als links wordt ervaren en zien het ook na 25 mei als dé oplossing waarvoor zelfs geen Vlaamse meerderheid nodig is. Men zou voor minder een slangenbezweerder aanwerven.

sp.a ligt op apegapen

De bijwijlen hysterische manier waarop Bruno Tobback en Freya Van den Bossche hun ongenoegen over de media uitschreeuwden is een sterke aanwijzing dat ze hun greep op diezelfde media aan het verliezen zijn. De tijd dat een klungelende Freya een opname mocht overdoen (op VRT) is blijkbaar verleden tijd. Komt daarbij dat niet alleen Groen maar ook de PVDA geduchte kapers op de kust zijn. Zelfs Vlaams Belang heeft weer aangeknoopt met het sociale Vlaanderen. Daarmee bezorgden ze de traditionele partijen en sp.a in het bijzonder vroeger al een zwarte zondag.

Niet vies van stemadvies

Neen, beste lezers, u hoeft van mij geen stemadvies te verwachten. Wel wil ik u één tegenstrijdigheid uit het nationale debat tussen De Wever en Magnette verduidelijken. Magnette beweerde dat er geen communautair probleem is maar enkel een botsing tussen maatschappijvisies. Links tegen Rechts. Dat is toch een eenzijdige benadering die vooral de Franstaligen goed uitkomt. Daarom stel ik voor dat u eens de procenten van de kiespeilingen naast mekaar legt. Dan zal u zien dat de rechtse Vlaamse partijen samen zowat 75 % halen en slechts 25 % overblijft voor Links. Doe dan eens dezelfde oefening in Franstalig België en u zal zien dat de verhoudingen daar omgekeerd liggen. Ook omdat de cdh er linkser is dan de CD&V. Wie dus beweert, zoals Magnette dat het gaat om een verschillende maatschappelijke visie bewijst meteen dat het ook gaat om een communautair verschil tussen Noord en Zuid.

Wie niet vies is van stemadvies, is de Gravensteengroep. Neen, ook zij geven geen stemadvies voor één partij. Wat ze wel doen is de disfuncties van het huidig Belgisch politiek bestel open en bloot op tafel leggen.

Aanbevolen lectuur voor wie open staat voor argumenten die gebracht worden op een zakelijke manier. Heel verschillend van het electorale schouwspel in de moderne amfitheaters en de waan van de dag in de geschreven pers.

Pjotr