MEDIA
EN POLITIEK ANDERS GELEZEN
Het
recente gebruik van chemische wapens in Syrië wekte de woede van de Westerse
democratieën. Dat kon men niet ongestraft laten. Terecht, maar ook een beetje
hypocriet.
De
kunst van de oorlogsvoering heeft grote hoogten bereikt. Het gevecht,
man-tegen-man, vergde veel moed en was niet efficiënt. Dank zij de introductie
van kleine en later zwaardere vuurwapens werd het veel gemakkelijker. Men
doodde vanop afstand en de eigen risico’s werden steeds kleiner, zodat het ook
minder moed vergde. Het is de natte droom, die aan de basis ligt van de
wapenwedloop, om ooit hét wapen te bezitten waartegen geen enkele vijand
opgewassen is. Invincible, onoverwinnelijk als ultieme doel
van elke potentaat en een bron van gigantische inkomsten voor de
oorlogsindustrie. Onuitputtelijk zolang er argumenten zijn of gevonden worden
om die wapens ook effectief te gebruiken.
Voor
ons is de Eerste Wereldoorlog het ijkpunt voor het gebruik van chemische wapens
(Yperiet). Maar dat was niet de echte doorbraak van de
massavernietigingswapens. Het gebruik ervan leverde ook geen beslissend
voordeel op omdat de middelen om dit gas in voldoende hoge concentraties in
vijandelijke rangen te droppen te beperkt waren en zeer snel (rudimentaire)
beschermingsmiddelen beschikbaar werden.
Door
de ontwikkeling van het nucleaire wapen werd de wapenwedloop een heel stuk
gevaarlijker. Dat weten vooral de Amerikanen, die als eersten en
enigen dit massavernietigingswapen inzetten (Hiroshima op 6 augustus 1945, Nagasaki op 9 augustus). Dat andere landen zich eveneens verzekerden van
dit ultieme wapen is de logica zelve van een wapenwedloop en het is al even
logisch dat zodra een land beschikt over dit wapen het meteen een grote tegenstander
is van verdere proliferatie. Immers, hoe minder landen erover beschikken, hoe
groter hun afschrikking.
Waar
we nooit bij stilstaan is dat deze wapens de kloof tussen de haves and
have-nots onoverkomelijk maakten en dat dit als
onrechtvaardig ervaren werd en ook is. Niemand heeft recht op absolute
dominantie en het is een voldoende reden voor landen die zich dergelijk wapen
niet kunnen permitteren, om alternatieven te zoeken en te vinden: chemische
wapens, weleens de massavernietigingswapens van de armen genoemd.
Vooral
de vroegere Sovjet-Unie bouwde een omvangrijke chemische capaciteit op
(voornamelijk neurotoxische agentia, Sarin en Soman). Maar ook de Verenigde
Staten lieten zich niet onbetuigd (onder andere VX) en verfijnden in de jaren
zeventig de technologie zelfs zodanig dat ze in een ‘oogverblindende show’
lieten weten dat ze hun oude stocks aan chemische munitie zouden vernietigen.
Wat ze er niet bij vertelden was dat ze ondertussen een nieuwe generatie chemische
wapens ontwikkelden, de ‘binaire wapens’ bestaande uit twee niet-toxische
agentia die slechts na lancering een dodelijke cocktail werden. Op die manier
werden ook de beperkingen op de stockering van toxische agentia omzeild. Ondertussen
zijn deze wapens alweer voorbijgestreefd dank zij een andere evolutie: de ‘war
by computer’. Maar ook deze nieuwe evolutie veroorzaakt eenzelfde
frustratie bij de tegenstander, want de aanvaller zit ver weg en
‘untouchable’ achter een scherm. Een kop koffie binnen handbereik.
Het
grote verschil tussen nucleaire en chemische wapens is dat de eersten een
strategische slag kunnen toebrengen aan de vijand, terwijl chemische wapens
enkel een plaatselijke overwinning kunnen forceren. Maar ethisch worden ze toch
in dezelfde categorie ondergebracht: massavernietigend. Daar valt nochtans over
te discussiëren en het verschil voor een slachtoffer dat door een chemisch
wapen, een brandbom of een splinterbom sterft, is al helemaal niet relevant.
Maar voor de landen die beschikken over nucleaire wapens zijn andere landen (en
terroristische organisaties) met een chemische capaciteit wel een bedreiging.
Men mag dus bij zoveel verontwaardiging niet voorbijgaan aan het eigenbelang
van de Westerse democratieën die toevallig ook allemaal nucleaire wapens
bezitten. Vooral niet omdat ze tot op heden nooit verklaarden dat het enkel om
te spelen is en niemand zich bedreigd hoeft te voelen. Zou het verschil in reactie tussen Duitsland en Frankrijk hierdoor niet te verklaren zijn?
Deze bijdrage verscheen eveneens in BRON:
http://de-bron.org/content/massavernietigingswapens
Pjotr
Geen opmerkingen:
Een reactie posten